Waarom moeten jongens altijd stoer zijn?

Wees gerust, mannen en jongens zijn niet biologisch voorbestemd om geweld (al dan niet tegen vrouwen) te gebruiken. Althans, dat zegt Jens van Tricht, directeur van Emancipator, en organisatie die zich inzet om mannen meer bewust te maken van stereotypes en genderongelijkheid.

Emancipator organiseert workshops met als doel seksuele intimidatie en seksueel geweld te voorkomen. Deelnemers worden begeleid door peer-educators, jonge mannen die met hun in gesprek gaan. Van Tricht: "De meeste plegers van geweld zijn mannen, maar tegelijkertijd is het ook zo dat de meeste mannen geen pleger van geweld zijn."

Met hun workshops, Imagine genaamd, richten ze zich echt op jongens. "Er zijn al veel cursussen en voorlichtingen voor meisjes hoe ze zich moeten weren, maar de oorzaak ligt toch bij mannen. Het is heel belangrijk om dat aan te pakken."

Gijs Hablous is een van de peer-educators van Imagine. "De workshop is gericht op jongens, maar we willen andere mensen natuurlijk niet uitsluiten. Soms doen er dus ook gemengde groepen mee. Jongens zijn wel de voornaamste doelgroep. Juist omdat we het algemene denkbeeld van 'mannenlijkheid' ter discussie willen stellen."

'Vrouw-/mannenlijkheid'

Jens: "Er is een duidelijk stereotype van mannelijkheid. Je moet eerder sterk zijn dan zacht en aardig, eerder dader dan slachtoffer. Eerder agressief dan bang. Mannelijkheid bestaat eigenlijk niet, het is iets wat we creëren.

We leven helaas nog steeds in een wereld waarin we datgene wat we met mannelijkheid associëren meer waarderen dan de eigenschappen die we met vrouwelijkheid verbinden. Ook films en series laten vaak een vertekend beeld zien. Mannen zijn dan bijvoorbeeld vaak actief, dominant, stoer, autonoom en veroverend.

Gijs: "We beginnen bij de start van Imagine vaak met de woordenrace. We tekenen daarbij twee vierkanten. Een hok hoort bij jongens en een bij meisjes. De opdracht: Schrijf zoveel mogelijk dingen op die je te binnen schieten per categorie. Vervolgens gaan we daarover in gesprek. Ze komen dan vaak met: 'Jongens zijn brutaal, zitten achter de meisjes aan, etc.' Bij meisjes worden vooral uiterlijke kenmerken genoemd."

'Echte jongens huilen niet'

Jens: "Opvoeding en groepsdruk spelen een grote rol bij het stereotype van mannelijkheid. Jongens voetballen, maar spelen niet met barbies. 'Echte' jongens huilen niet. Dat soort denkbeelden kunnen grote invloed hebben."

Gijs: "Jongens zetten elkaar onderling onder druk. Als iemand geen zich niet stoer gedraagt, wordt er al vlug gelachen. 'Ben je dan homo?' Je wordt al snel in een bepaald hokje geduwd als je afwijkt van de strikte norm."

Jens: "Een probleem van mannelijkheid is dat mannen bepaalde eigenschappen moeten overdrijven. Met als resultaat een heleboel übermacho's die altijd zeker zijn van hun zaak. Maar ook als man mag je het even niet weten."

Boys talk?

Jens: "Jongens durven niet over hun problemen te praten. Tenminste, niet met andere vrienden. Dat is best ingewikkeld.
Ik klopte zelf heel vaak bij vriendinnen aan als ik het even niet wist. Ik vond het heel raar dat ik mijn onzekerheid niet met mannelijke vrienden kon delen. Bij hen werden dat soort onderwerpen eerder weggelachen."

Gijs: "Na afloop van de workshop merken we dat jongens met elkaar in gesprek gaan over dingen waar ze normaal niet over praten."

Grenzen

Jens: "Het wordt in de samenleving best gek gevonden wanneer je als man bevriend bent met een vrouw, zonder dat je iets wilt. Eigenlijk leren jongens voortdurend dat ze als man altijd seks moeten willen en ook hebben."

Gijs: "Een jongen zei tijdens de workshop: 'Ik heb helemaal geen grenzen. Een meisje mag bij mij alles doen.' Bij traditionele seksuele voorlichting wordt meisjes verteld dat ze 'nee' mogen zeggen, jongens wordt verteld dat ze daarnaar moeten luisteren. Dit is sowieso al vrij beperkend in veel opzichten. Denk aan homostellen of transgenders. Daarnaast geeft dit ook een hele andere boodschap aan meisjes dan jongens. Het is heel belangrijk om ook jongens duidelijk te maken dat ze hun grenzen mogen aangeven."

Fjiet fieuw

Gijs: "Niemand vindt verkrachting normaal, maar een meisje in de billen knijpen wel. Jongens weten vaak niet hoe ver ze kunnen gaan. Of nog beter: hoe ze een meisje eigenlijk moeten benaderen.

"Een leuke anekdote was een verhaal van een jongen tijdens de workshop. Hij zat op de sportschool en zag tijdens zijn work-out vaker een mooi meisje voorbij komen. Om contact met haar te maken, floot hij. Hij had namelijk geleerd dat dit normaal was. Maar zij negeerde hem compleet. Steeds opnieuw.

"Op een bepaald moment is hij op haar afgestapt om haar te vragen of ze het vervelend vond. Dat was dus ook zo. Ze zijn toen in gesprek geraakt. Wat bleek? Zij vond hem eigenijk ook leuk! Hij had echter geen andere manier geleerd om haar aan te spreken behalve fluiten.

"We kunnen jongens niet na drie workshops overtuigd feminist maken. Maar het is al goed als jongens na afloop aan het denken worden gezet. En nog beter: als ze er met elkaar over praten. Je hoeft maar een paar mensen te beïnvloeden om een verschil te maken."

Dus? Moeten jongens altijd stoer zijn? Het antwoord is na deze tekst vrij duidelijk. Jongens moeten vooral de kans krijgen om naar zichzelf te luisteren, los van het algemene beeld van 'mannelijkheid'. Vervang dat woord eerst maar eens door 'menselijkheid'.