Hoe relevant zijn videoclips nog anno 2017?

Ik vroeg het twee experts, Thom Snels (van Studio Smack, de makers van De Staats 'Witch Doctor'-video) en docent pophistorie Sander Ruijters.

Een stukje geschiedenis

"In de muziekhistorie zijn er eigenlijk maar vier ijkmomenten als je kijkt naar videoclips", vertelt Sander Ruijters. "Het eerste moment is wanneer Elvis gaat optreden bij The Ed Sullivan Show in 1957. Hierbij is film (toen opnemen met video nog niet bestond), voor het eerst belangrijk in de muziek." In de jaren '60 ontstaat er weer zo'n ijkmoment als The Beatles korte films maken rondom hun tracks. "Een flinke verandering in tegenstelling tot Elvis, dat waren gewoon opnames van een optreden. Bij The Beatles werd er een stuk artistieker omgegaan met de korte films."

Ook midden jaren '70 ontstaat er weer een historisch moment. Deze keer niet op artistiek, maar op technisch gebied. "De 8mm-films waar alle films mee werden opgenomen (en wat heel duur is), werden toen vervangen door video. Hier ontstond de videocamera zoals wij 'm kennen." De eerste videoclip die met video gemaakt werd, is 'Bohemian Rhapsody' van Queen. Dat was in die tijd hele vette shit, terwijl we nu natuurlijk veel betere kwaliteit hebben.

"Omdat video nu bestond was het ineens veel betaalbaarder om clips te schieten", legt Sander uit. En ja, dan gaat het hard! Steeds meer artiesten beginnen met het maken van een videoclip en werken samen met artistieke mensen om er, ook visueel, iets moois van te maken. Het is dan ook logisch dat er na verloop van tijd een platform ontstaat waar al die clips samenkomen: MTV -Music Television- . In 1981 wordt de tv-zender opgericht met als enige doel het uitzenden van videoclips. Gamechanger! Nu MTV anno 2017 geen videoclips meer uitzendt is er een nieuw medium waar je eindeloos veel videoclips kunt bekijken: het internet.

De effecten van een videoclip

Thom Snels (Studio Smack) is een van de makers van 'Witch Doctor'-video van De Staat. Volgens hem zijn videoclips tegenwoordig nog steeds hartstikke relevant. "Voor ons is 'Witch Doctor' daarvan het levende bewijs. Het heeft heel wat teweeggebracht. Het zorgde voor ons voor een internationale doorbraak, het leverde ons een plek op in dezelfde stal als Michel Gondry, die onder andere voor Daft Punk en White Stripes video's maakt. Ook voor De Staat leverde het, naast een viral video en meer internationale erkenning, een nieuwe afsluiter voor shows op. Dank zij de video doen mensen nu ook tijdens shows de circle pit na. Een mooier compliment voor je werk kun je niet krijgen."

Ook docent Sander denkt dat videoclips nog altijd relevant zijn. "Kijk naar 'Despacito', die video is miljoenen keer bekeken. Maar in mijn ogen is het totale pulp, het is gemaakt voor de massa. Aan de ene kant is dat natuurlijk heel goed, want dat wil je bereiken als artiest. Maar voor de muzikale kwaliteit doet het niet veel goeds." Volgens Sander zit er zeker ook een keerzijde aan het succes van de video's: "Het nare vind ik dat bands en groepen bij elkaar worden gebracht, niet alleen om hun muzikale talent, maar vanwege hun visuele talent. Je moet een goede verschijning zijn in de muziekindustrie. Er komt zóveel business bij kijken, je moet tegenwoordig meer een merk zijn dan een muzikaal talent."

Hoe mooier de productie, hoe meer succes

Thom weet als geen ander hoeveel werk er in een goede videoclip gaat zitten. "Ik denk dat er tegenwoordig meer energie in een clip gestoken wordt dan vroeger. De kwaliteitsstandaard was vroeger lager", legt hij uit. "We kijken nu met nostalgie terug naar een clip van toen, maar er werd ook heel veel lelijke shit gemaakt. Je moet nu echt met iets goeds komen om op te vallen tussen al het visuele geweld van artiesten. Daar wordt veel energie ingestoken. Toevallig hebben we net een video afgerond voor de Franse band Shaka Ponk. Daar zit meer energie in dan een gemiddeld dorp aan stroom gebruikt in een half jaar." Een clip maken kan iedereen dus wel, maar je onderscheiden van de rest is eigenlijk de echte kunst.

Big money

Een clip maken kan zo goedkoop of duur als je zelf wilt. "Het ligt er maar net aan hoe gek je het wil maken", vertelt Thom. "Je kunt met vijfduizend euro, een camera, een computer en een DIY-instelling al een heel eind komen. De gemiddelde budgetten die we langs zien komen in briefings voor nieuwe videoclips van de wat bekendere bands liggen een stuk hoger. Eerder tussen de 20.000 en de 70.000, daar kun je wel wat leuks voor maken."

De kracht van het internet

Internet is ontzettend belangrijk volgens de twee kenners. "Videoclips zijn relevanter dan ooit. Zelfs relevanter dan het MTV-tijdperk in de beste dagen", vertelt Sander. "Jongeren kijken geen tv meer. Dat is echt vergane glorie. YouTube is tegenwoordig wel heel belangrijk. Neem nou rapper Boef, op de radio hoor je hem niet erg vaak. Maar op YouTube is zijn clip al 41 miljoen keer bekeken. Het internet is vele malen groter dan het bereik dat MTV ooit had. Daarbij heb je meteen wereldwijde aandacht, er zijn veel meer markten die mee kunnen kijken."

Thom is ook positief over de effecten van het internet. "Tv is een sloom en passief medium in vergelijking tot het internet. Een video die viral gaat op internet heeft veel meer effect dan een uitzending op tv. Social media is hierin ook heel belangrijk. Toen 'Witch Doctor' ooit werd gepost op de Facebook pagina van artblog ArtFido werd 'ie binnen een week 6,5 miljoen keer bekeken. Daarin zit ook nog het actief delen van de video. Dat heb je niet met tv."

Internet did NOT kill the video star

We kunnen wel concluderen dat het internet de video star zeker niet kapot heeft gemaakt. Het internet geeft de video star juist een groter podium dan ooit. Een bereik waar de gemiddelde artiest uit de jaren '80 niet eens van durfde te dromen. Tegelijkertijd maakt dit enorme bereik de boel ook wel een tikkeltje moeilijker voor de artiest omdat er zóveel video's op te vinden zijn. Je moet je dus visueel kunnen onderscheiden van de rest. Lukt dat? Dan heeft de artiest kans dat 'ie een mooie viral video in handen heeft.