3FilM: De beste film van het jaar

Het klinkt altijd lekker: album van het jaar, song van het jaar, film van het jaar. Over smaak valt niet te twisten, maar toch kunnen we het niet laten om eindeloze lijstjes te maken van de beste muziek, films, series etc. Er is dan ook weinig leuker om met je vrienden te discussiëren over wat nou het beste van het jaar was. Dus als het straks december is zal ik me ook aan een lijstje wagen: de 10 beste films van het jaar. Nog even geduld, maar deze week verklap ik welke film er bij mij op nummer een staat.

Cannes

Afgelopen voorjaar was ik op het filmfestival van Cannes. Als filmliefhebber blijft het een voorrecht om over de rode loper te lopen op het belangrijkste filmfestival van het jaar en om in een zaal vol kritische filmprofessionals te kijken naar meesterwerken, pulp, blockbusters en ‘kleine’ films die nooit de reguliere bioscoop zullen halen. En in deze zaal gaat het er niet passief aan toe; er wordt geklapt, gelachen en uitgejouwd.

Het moet dan ook zenuwslopend zijn om als filmmaker je film voor het eerst te laten zien aan dit publiek. En helemaal als je in de dertig bent, je debuutfilm hebt gemaakt en deze ook nog eens over een van de meest beladen onderwerpen mogelijk gaat: de Holocaust. Maar het kwam goed: geen boegeroep of gejoel, maar een lange stilte en daarna een staande ovatie. Mensen vielen elkaar huilend in de armen.

Son of Saul

Ja, ik ga jullie een film aanraden die zich afspeelt in een concentratiekamp, waar geen bekende acteurs in spelen en die alleen maar te zien is in filmtheaters. Soms ontkom je er niet aan. Jullie zijn allemaal naar Bond geweest, straks komt Star Wars, nu is het even tijd voor iets serieus. Son of Saul gaat over een ‘Sonderkommando’ in Auschwitz: een Joodse gevangene die gedwongen wordt mee te helpen met het vergassen van andere gevangenen en het verbranden van de lichamen.

In deze film volgen we Saul, die moet meewerken aan deze verschikkingen om zelf te overleven. Tijdens het verbranden van de lijken, ziet hij het lichaam van een jongetje (zijn zoon?) en besluit te proberen om hem te redden van de ovens en een Joodse begrafenis te geven.

Het lukt Son of Saul om je twee uur mee te nemen in een concentratiekamp, zonder dat het ondragelijk wordt. We zitten de hoofdpersoon dicht op de huid, terwijl de gruwelijkheden zich op de achtergrond afspelen. Het is een foutloze film die je (voor zover mogelijk) laat voelen hoe het is om in een constante staat van angst te leven. Het gevaar wijkt nooit. Geen enkele vorm van fictie zal ooit kunnen benaderen hoe het daadwerkelijk is geweest, maar wat film betreft doet Son of Saul alles wat mogelijk is. Film van het jaar.

Melvin Bruhn is aankoper film bij de NPO