Radiocolumn van Wijnands oma Rietje: Het estafettestokje overnemen

Column van vrijdag: het estafettestokje overnemen

Opa Wim overleed op 9 februari 1996 aan ALS. Zijn begrafenis was op Valentijnsdag. "Een dag waar ik veel liefs bij me had, maar mijn liefste moest wegbrengen," leest oma Rietje voor. Ze reed met haar jongste zoon, Rene, achter de auto met de kist aan.

"Ik heb de wedstrijd gelopen"

"Mijn zoon vroeg mij: 'Hoe voelt het nu?' Ik zei tegen hem: 'Ik heb de wedstrijd gelopen en ik heb het estafettestokje van de ene hand in de andere genomen.' Toen zei hij: 'Dat moet je even goed onthouden.' Toen hij, voordat de afscheidsdienst in de kerk begon zijn toespraak startte, en mij vooraf bedankte, zei hij: 'Je hebt de wedstrijd gelopen en het estafettestokje van de ene hand in de andere genomen. En je hebt de eindstreep gehaald.'"

"Toen de predikant die ook mijn man die twee jaar wekelijks trouw bezocht had zijn toespraak begon, zei hij: 'Jullie zullen gek opkijken. Ik heb dezelfde regel opgeschreven om mijn toespraak te beginnen en we wisten het niet van elkaar.'"

"Ik was dankbaar dat ik die kracht had"

"Ja, ik heb de wedstrijd gelopen in die periode. En ik nam het estafettestokje van de ene hand in de andere, maar ik haalde ternauwernood de finish. Want je moet wel willen en kracht en moed krijgen. Bovendien moet je vertrouwen hebben, maar bovenal uithoudingsvermogen hebben als je een ALS-patiënt tot het laatste wil verzorgen. Ik wist niet dat ik het in me had, maar ik was dankbaar dat ik die kracht had. Op de negende februari 2015, twintig jaar na het overleden van mijn man en zijn vader, maakte mijn jongste zoon Rene een 'jabbertje'. Zijn creatie is een tekening van een meisje met een ovaal gezichtje, twee haartjes links en twee haartjes rechts. Of zijn het er drie?"

"Wie zou je zijn als je nog had geleefd?"

"Hij maakte mooie spreuken of gedichtjes. Dat ene gedichtje, is mij zeer lief. En dat lees ik u nu voor als slot van de stukjes van deze week. Hij schreef:

Wie zou je zijn als je nog had geleefd?

Welke wijsheid zou je nog met ons delen?

Welke mooie momenten hadden wij nog beleefd?

En zouden we samen nog kunnen lachen om het verleden?

Zou je nog van een toekomst dromen?

Zou je nog genieten van een glas wijn?

Zou je nog op dezelfde plek wonen?

En zou je humor nog hetzelfde zijn?

Welke mooie momenten hadden we nog beleefd?

Wie zou je zijn als je nog had geleefd?"

"Mensen, geef voor ALS. Maak deze actie tot een daverend succes."

Dankjewel, oma Rietje!

Wijnand wilde oma Rietje graag bedanken na haar prachtige stukken deze week. Ze luisterden vroeger veel naar Toon Hermans, maar die is helaas niet meer onder ons. Daarom heeft hij de enige uitgenodigd die Als de liefde niet bestond zo mooi kan zingen en vertolken. En dat is Wende. "Oma, zet je tv maar aan."

Column van donderdag: het verliezen van de spraak

Toen de huisarts vertelde dat de opa van Wijnand nog maar twee jaar te leven zou hebben, vertelde hij dat alle spieren het één voor één zouden begeven. Ook de spraak. Op een ochtend zag oma Rietje dat haar man gehuild had. Ze waren zo'n twee jaar verder en Wim kon zijn hoofd niet meer bewegen en dus ook niet meer de letters aanwijzen met het infrarode lampje op zijn bril waarmee hij kon communiceren. Gelukkig vonden hij en Oma Rietje andere manieren.

"Hij voelde zich als een vlinder in een duikerspak"

"Mijn dappere vredelievende man, mijn bruggenbouwer, vredestichter, trotse vader van mijn twee prachtige zonen, grootvader van mijn kleinkinderen en de lieve familieman die zo geliefd was door zijn zusters en broer." Ik vroeg hem vaak: 'Hoe voel jij je lief mens?' Waarop hij liet merken dat hij zich als een vlinder in een duikerspak voelde. Nog even dacht ik, dan ben je vrij. Dat gunde ik hem zo. Want daar lag hij dan, hij kon helemaal niets meer zeggen, alleen maar denken. Het was alsof zijn gedachten verder gingen dan zijn lichamelijke krachten, zo helder was hij. We konden écht elkaars gedachten lezen. We hadden weinig of geen woorden nodig, alleen maar de drie kneepjes of driemaal de duim omhoog, zo van: “I love you."

"Overal cactussen"

"Op een dag was zelfs het onvermijdelijke gebeurd, ook zijn sluitspier had het begeven. Och zei ik, het is net de woestijn. Op zo'n moment heb je humor nodig. Dus grapte ik: 'overal kak tussen!' Als je dag en nacht voor je liefste zorgt, is ook dat geen probleem meer. Ik pakte een bak water en mijn lekkerste zeep en ging aan de slag. Het resultaat: een dankbaar mens die daarna tevreden in een diepe slaap viel. Hij had deze liefde en steun nodig. Dat wil ik nog even benadrukken. Want het is bijna een bovenmenselijke taak. Ook ik kreeg die steun. Daar wil ik mijn kinderen voor danken. Zij stonden mij bij, door voor hem te zorgen. Dankzij hen heb ik het vol kunnen houden."

"Dat zijn mijn gedachtes voor vandaag, dus Wijnand, weer veel succes, maak voor deze inzameling voor ALS, een daverend succes!" 💚

Column van woensdag: het laatste kerstfeest

Op de eerste kerstochtend kwamen er geen wijkverpleegsters langs bij oma Rietje om haar man Wim te verzorgen. "Ze waren ons vergeten." Maar kwalijk neemt oma Rietje het hen niet. "De wijkverplegers hadden het al zo druk. Dus besloot ik maar om er zelf een kerstfeestje van te maken. Ik deed alle grote lampen uit, de kaarsjes aan en zette mooie kerstmuziek op."

Bovendien had oma Rietje al veel ervaring opgedaan met de ziekte van haar man. Ze wist dat hij het liefst door haar verzorgd werd. "Ik kende zijn zwakke plekken. Met heel veel liefde en toewijding waste ik mijn man en daarna masseerde ik hem met heerlijke olie. Reken maar dat er geen plekje werd vergeten!"

"Dus mensen, geef voor ALS! Maak deze actie tot een daverend succes!"

Column van dinsdag: vrienden en hulp

“In de periode dat mijn man ALS had, was de belangrijkste hulp uit die periode de wijkverpleging. Een schat van een wijkverpleegster verzorgde mijn man.
Nadat er een sonde was geplaatst bij hem, vroeg de wijkverpleging: 'Bent u misselijk na de zonde?' Duidelijk met een Z. Een zonde betekent iets doen wat niet mag, toen wij jong waren was dat natuurlijk vooral op het gebied van seksualiteit. Mijn man keek een beetje bedenkelijk en zei na een paar seconden: ‘Vroeger wel, maar nu niet meer.’ Ze bloosde onder haar lieve sproetjes en de vriendschap was gesloten. Zulke dingen zijn goud waard en die humor werd nooit vergeten.

Ook schreef Wijnands opa, met behulp van een speciale bril, brieven. “Op een dag schreef hij naar een vriend die het moeilijk vond om hem van dichtbij te zien aftakelen: ‘Dit blad is leeg, ik ben leeg. Ik weet even niet wat ik schrijven moet, want ik ben zo verdrietig om jou.’ Er voor iemand zijn, op welke manier dan ook, is een teken van meeleven. Laat zieke mensen niet in de steek! Wees er bij, ook al heb je daar moed voor nodig.”

Natuurlijk sluit Oma Rietje weer af met haar ijzersterke oproep: “Mensen, geef voor ALS! Maak deze actie tot een daverend succes!” Ondanks dat het een bekend verhaal is voor Wijnand, raakt het hem. “Dankjewel oma, ik hou van jou.”

Column van maandag: de diagnose

“Ik vind het fijn om de verhalen over mijn opa nog een keer te horen en te delen met de luisteraar, daarom wil ik elke dag met mijn oma bellen,” aldus Wijnand. Oma Rietje vertelt hoe de ziekte bij haar man begon: “Het is februari 1994, toen mijn man ‘s avonds in het donker naar een vergadering liep en struikelde over ongelijke stenen. Na tien minuten stond hij weer in huis, zijn bril kapot en zijn jas onder het bloed. Bij mij ging gelijk een lampje branden, want dat is niet normaal voor iemand die altijd stevig stapt en nooit valt.”

"Zijn tanden werden witter maar zijn benen niet sterker"

Ook merkte de oma van Wijnand dat haar man veel uit zijn handen liet vallen. Er verstreken een aantal weken en in mei van dat jaar maakt opa Wim een afspraak bij de huisarts en vertelt hij de dokter dat zijn enkels zo zwak worden. De huisarts geeft het advies mee om ‘s avonds tijdens het tanden poetsen de ene avond op zijn linkerbeen te staan en de andere avond op zijn rechterbeen. “Na veertien dagen bracht mijn man weer een bezoek aan de huisarts en vertelde aan de dokter dat zijn tanden wel witter werden, maar zijn benen niet sterker.”

"We hadden twee jaar om ons voor te bereiden op het einde"

Na verschillende onderzoeken en testen vertelt de neuroloog dat Wim ALS heeft en dezelfde middag komt de huisarts langs om te vertellen wat dat betekent. "Toen de huisarts ons verslagen achterliet, wisten wij dat we nog maar twee jaar hadden om ons voor te bereiden op het einde. Het was stil en wij huilden langdurig. Toen zei ik: ‘Dan gaan wij iedere hindernis stap voor stap nemen en maken er het beste van.’ Hopend om de kracht te krijgen om het vol te houden. Dat deden we met humor en veel steun van de mensen om ons heen. Want hulp is heel belangrijk."

Ondanks dat het een bekend verhaal is voor Wijnand, moet hij even slikken, maar vindt hij het fijn dat zijn oma dit verhaal wil delen en vraagt haar of ze Nederland wil motiveren om te doneren. Dit doet ze uiteraard vol overtuiging: “Mensen, geef voor ALS! Maak deze actie tot een daverend succes!”