Lysanne (23) werd ziek van gezond eten

Niet per se niets eten, zoals bij anorexia, maar juist zo gezond mogelijk. Dat is orthorexia, een relatief nieuwe eetstoornis waar nog weinig onderzoek naar is gedaan. Op zich niks mis mee, met gezond eten, maar wanneer je daar in doorslaat zoals Lysanne, dan wordt het een probleem.

Mensen met orthorexia vermijden vaak hele groepen voedingsmiddelen, zoals vlees of brood. Zo ontstaat een tekort aan voedingsstoffen, wat kan leiden tot ondervoeding en ondergewicht. Hoewel ook mensen met een 'normaal' gewicht orthorexia kunnen hebben. Voedingsmiddelen vermijden herkent Lysanne, bij haar ging het zo ver dat ze bang werd om bepaalde producten te eten. Omdat het de weken van de eetproblemen zijn bij onze vrienden van NPO 3, voelden we Lysanne aan de tand.

Bang voor bananen en doperwten

Vanaf de basisschool werd Lysanne gepest. Daardoor voelde ze zich niet goed genoeg en baalde ze van haar gewicht. Dat slechte gevoel over zichzelf hield ze ook op de middelbare school. Dat was ook een tijd waarin ze zich begon te interesseren in koken en lekkere recepten. "Ik at in die tijd heel veel superfoods. Op internet las ik veel over gezonde voeding en wat je wel en niet zou moeten eten."

Toch was al die informatie over al dan niet gezonde voeding op internet ook verwarrend. "Ik las zelfs dat bananen en avocado’s slecht voor je waren. Op een gegeven moment wist ik niet meer wat ik wel kon eten en werd ik bang om bananen en doperwten te eten."

Als een gek sporten

Als ze iets had gegeten dat volgens haar niet gezond was, ging ze veel sporten om het te compenseren. "We hadden thuis een crosstrainer en als ik bijvoorbeeld een koekje had gegeten voelde ik me zo schuldig dat ik als een gek ging sporten. Daardoor werd ik steeds dunner.

"Ik zag toen dat ik ergens goed in was, dat het effect had. Ik ben perfectionistisch dus ik wil alles goed kunnen en overal controle over houden. Met afvallen had ik die controle, dus toen ben ik daarin doorgeslagen."

Opstandige puber

In een korte tijd verloor Lysanne veel gewicht, en dat viel anderen op. Vriendinnen waarschuwden haar om niet nog meer gewicht te verliezen, maar Lysanne zag het probleem niet. Ze at toch heel veel groente en sportte veel; dat is toch juist gezond?! "Ik was een opstandige puber, ik wilde helemaal geen hulp. Maar toen werd ik opeens niet meer ongesteld en dat was het moment dat mijn moeder besefte dat er echt iets mis was."

Waar ze bij de dokter eerst nog te horen kreeg dat er niets aan de hand was, en dat stress wellicht de oorzaak was dat ze niet meer ongesteld werd, moest de huisarts uiteindelijk toch vaststellen het een eetstoornis was: anorexia. Lysanne ging een traject in van diëtisten, doctoren en psychologen. Maar wat ze ook probeerden, de behandelingen hielpen niet. Uiteindelijk werd ze doorverwezen naar een speciale cursus. Daar zat ze tussen meiden met anorexia en boulimia, en al snel besefte ze dat anorexia bij haar de verkeerde diagnose was. "Ik hoorde hun verhalen en ik wist meteen dat ik anders was. Zij wilden helemaal niet eten, ik wilde gezond eten.”

Verkeerde diagnose

Dat haar eetstoornis orthorexia heet, weet Lysanne pas sinds ze herstelde, ongeveer drie jaar geleden. Omdat orthorexia nog niet officieel is erkend, zijn huisartsen huiverig om die te diagnosticeren. Voor Lysanne betekende dat dus dat ze de verkeerde diagnose kreeg. "Bij de cursus lag de focus op anorexia en boulimia. Om ons houvast te geven, moesten we eten volgens de Schijf van Vijf, maar omdat ik al zoveel onderzoek had gedaan naar gezonde voeding geloofde ik daar niet in. Daarom ben ik met de cursus gestopt."

Uiteindelijk ging de knop om bij Lysanne en besloot ze zonder professionele hulp te herstellen van haar eetstoornis. "Ik besloot dat ik weer van het leven wilde genieten. Maar herstellen doe je niet in één keer, het gaat met vallen en opstaan. In die tijd heb ik veel steun gehad aan de mensen om me heen. Maar voor hen was het ook moeilijk; zij wisten zich soms ook geen raad.”

Elke dag chocola

Voor dat herstel ging ze niet ineens kilo’s chips en koek eten, Lysanne deed het op haar eigen manier: met gezonde voeding. Inmiddels weet ze dat het heus niet erg is om een keer ongezond te eten. "Ik vond frietjes heel eng, dus die ben ik stapje voor stapje weer gaan eten. Dit was super eng en tijdens het eten moest ik keihard huilen. Maar uiteindelijk merkte ik dat het helemaal niet zo eng is als ik altijd dacht. Je komt echt niet tien kilo aan van een paar frietjes."

De orthorexia heeft zijn sporen achtergelaten. "Zowel psychisch als lichamelijk was het een zware periode. Het heeft lang geduurd voordat ik ongesteld werd en het loopt nog steeds niet helemaal goed." Met eten is ze nog steeds veel bezig, op haar blog This is Joan en haar Instagram plaatst ze foto’s van de lekkerste gerechten en mooiste baksels. Ze denkt wel te weten hoe ze niet in oude valkuilen stapt. "Ik zorg goed voor mezelf en ik weet wat ik moet eten. Ik vind gezonde voeding lekker en interessant, maar ik ben er niet meer zo extreem mee bezig als vroeger. Nu eet ik gewoon elke dag chocolade."

#fitgirl

Lysanne denkt dat internet en sociale media een verkeerde invloed op haar hadden. “Tegenwoordig kan iedereen een website of blog beginnen over voeding, terwijl diegene daar misschien niet zo veel over weet. Op Instagram wordt ook niet altijd de waarheid getoond. Fitgirls zijn heel gespierd en lijken alleen maar gezonde dingen te eten. En dan wil je precies zo zijn als je dat ziet. Maar fitgirls eten ook wel eens een hamburger en zitten ook wel eens de hele dag onder een dekentje op de bank niks te doen."

Lysanne hoopt dat er meer aandacht komt voor orthorexia, iets wat ze zelf ook probeert te bereiken met haar blog This Is Joan. "Ik schrijf over mijn ervaringen met orthorexia. Ik denk dat het goed is om jongeren voorlichting te geven over eetstoornissen en wat die met je doen. Ik denk dat het goed is om daar heel open over te zijn, zodat ik er mensen mee kan helpen."