Hoe beïnvloedt de nieuwe AI-DJ van Spotify jouw muzieksmaak?

AI (kunstmatige intelligentie) is op dit moment overal, dus Spotify kan natuurlijk niet achterblijven. De AI-DJ van Spotify lijkt een beetje op je Discover Weekly, met tussen je nummers door informatie van 'X'. De stem is gebaseerd op de stem van presentator Xavier ‘X’ Jernigan, maar wordt geproduceerd door AI.

"Het is een opgepimpte versie van de radiofunctie van Spotify", vertelt Niels. "Daarnaast maken ze gebruik van de personalisatietechniek die ze nu al ook gebruiken."

Spotify maakt gebruik van drie technieken om persoonlijke luisterlijsten voor jou te maken. "Ze verzamelen de data van wie waarnaar luistert en hoelang. Daarnaast hebben ze programma's die het internet afspeuren om meer data te verzamelen rondom liedjes, denk aan de songtekst en informatie over een artiest. Als derde tool gebruiken ze 'sonic profiling', waarmee ze een soort warmtekaart van elk nummer maken. Eigenschappen die in kaart worden gebracht, zijn bijvoorbeeld vrolijkheid, dansbaarheid en tempo van zo'n nummer."

Muziekdragers hebben altijd invloed gehad op de muziek en zijn luisteraar

Dat Spotify onze muziek en hoe we die beluisteren verandert, is eigenlijk heel logisch. Door de jaren heen heeft elk nieuw medium dat gedaan. De komst van cassettebandjes zorgde ervoor dat mensen hun eigen mixtapes konden maken en niet meer hoefden te kiezen tussen een heel album op LP of de losse nummers op de radio.

"In het hoogtepunt van het cd-tijdperk had je meer afgebakende genres, zoals emo, rock en pop. Je ziet dat Spotify deze genres weer doorbreekt omdat het zijn gebruikers aanmoedigt om naar playlists te luisteren," legt Niels uit. Neurofunk, Shimmer Pop, Bubble Trans en Vintage Swoon. Het is een kleine greep uit de nieuwe genre's die Spotify creëert. "Genres vervagen, en ook de albumstructuur, waarbij we een heel album van a tot z luisteren, verdwijnt. Dat begon al bij de cassettebandjes, maar dat zet Spotify verder door."

Hoe ons luistergedrag verandert door een medium is onlosmakelijk verbonden met de muziek zelf, als je het aan Niels vraagt. "De lp-tijd had echt een ander geluid dan het cd-tijdperk. Hoe mensen muziek kopen, waar en wanneer ze ernaar luisteren, heeft allemaal invloed op hoe de muziek van een generatie klinkt. Nu, met Spotify, zie je dat artiesten graag deel willen uitmaken van bestaande populaire playlists. Doordat iedereen onderdeel wil worden van de playlist gaat muziek steeds meer op elkaar lijken, er ontstaat een 'Spotify Sound'."

Aan de andere kant legt Niels uit dat Spotify er ook voor zorgt dat grenzen vervagen. "Dat K-pop ook populair is in Europa en de VS is een direct gevolg van Spotify. Je kunt heel makkelijk overal ter wereld alle muziek ontdekken."

Eerste 30 seconden bepalen alles

Bij elk nummer dat je in de playlist luistert krijgt de artiest betaald. Maar Spotify telt iets als een stream nadat jij er dertig seconden naar hebt geluisterd en dat is bepalend voor veel muziek van dit moment. Niels beschrijft Spotify als een voortdurende populariteitswedstrijd. Artiesten willen dat je hun nummers zo vaak mogelijk speelt. "Muziek van nu mag niet irriteren of vervelen. Zeker in die eerste dertig seconden is het van belang dat je de luisteraar bij je houdt. Intro's worden korter, de pre-chorus wordt geschrapt, en de beat komt vaak later in het nummer omdat dit mensen soms toch een beetje kan laten schrikken."

Meer, meer en nog eens meer luisteren

Alle veranderingen die Spotify met zich meebrengt, moet je niet per se zien als goed of slecht, als je het aan Niels vraagt. "Dat we meer naar playlists luisteren en minder naar albums is gewoon een verandering, dat is niet goed of slecht. Het platform biedt ook kansen voor iedereen om zijn muziek aan de wereld te presenteren."

Toch wil Niels wel een kritische noot plaatsen bij het platform: "Alles wat Spotify inzet om persoonlijke muzieklijsten samen te stellen, is onderdeel van hun verdienmodel. Al jouw persoonlijke data wordt gebruikt om het platform te optimaliseren en jou nog langer te laten luisteren."

Ook de nieuwe Spotify AI-DJ is zo ontworpen: "De stem klinkt misschien lief en zacht, en het voelt waarschijnlijk heel persoonlijk dat iemand jou aanspreekt om je te vertellen dat je nu je favoriete zomerhit van 2007 gaat horen, maar het is bedoeld om jou langer vast te houden. Spotify wil zo veel mogelijk onderdeel worden van jouw leven en zoveel mogelijk geld aan je verdienen."

Anders dan de radio

Nummers die voor je worden uitgezocht, een stem die het allemaal aan elkaar praat... Dat klinkt als iets wat we kennen: de radio! In hoeverre is de nieuwe Spotify AI-dj anders dan het luisteren naar 3FM? "Er zit echt een verschil tussen een door de mens gemaakte playlist of eentje die door een computerprogramma is samengesteld," zegt Niels. "Ergens is het natuurlijk fijn dat je alleen maar muziek hoort die binnen jouw smaak valt, maar we worden daardoor ook minder verrast. Het kan zo zijn dat je in een soort filterbubbel terechtkomt en daardoor juist minder nieuwe geluiden ontdekt."

Wat de verdere toekomst van AI in Spotify zal brengen is vooral speculeren: "Misschien dat we in de toekomst gepersonaliseerde muziek zien die kunstmatig wordt gegeneraliseerd op het moment van streaming zelf. Dus net zoals nu al tekst en beeld op Chat-GPT en Dall-E," zegt Niels. Misschien krijgen we dan allemaal wel de nieuwste hit van Billie Eilish in een net ander jasje te horen, omdat hij dan beter bij onze smaak past.