Ineens heb je 't: Ik word filmmaker

Als je aan je vrienden vraagt wat ze later willen worden, hoor je vaak 'dokter', 'advocaat' of 'psycholoog' voorbij komen. 'Filmregisseur', 'editor' of 'scenarioschrijver' worden veel minder vaak genoemd. Toch zijn in Nederland een heleboel jongeren die zich in hun vrije tijd opsluiten op hun kamer om het complete oeuvre van Hitchcock te verslinden of hun broertjes in een leeuwenpak voor de camera te duwen.

Toelatingsstress

Voor iemand die dokter wil worden, is er een vrij duidelijk pad dat bewandeld moet worden. Voor toekomstige filmmakers is de route naar een filmset een stuk waziger. Er zijn niet heel veel opleidingen in Nederland voor dit vakgebied. En dan moet je natuurlijk ook maar net toegelaten worden. Zo melden zich bij de Nederlandse filmacademie per jaar zo'n 550 mensen aan, terwijl voor elke richting (cameraman, regisseur, producent, etc.) maar plek is voor zes tot tien mensen.

Zo werd Daan Groot bij zijn eerste aanmelding afgewezen. Twee jaar later meldde hij zich opnieuw aan. Met succes! Dit jaar studeert hij af met de fictiefilm Aimée.

"Op mijn vijftiende kreeg ik het idee dat ik films wilde maken. Ik zat bij een toneelgroep dus ik kende acteurs die enthousiast waren om dingen te maken. Daarnaast heb ik een opa die werkzaam was in de filmwereld, van wie ik veel heb geleerd en boeken over film kon lenen.”

Iets met film

Voor studiegenoot Cláudio de Oliveira Marques die ook dit jaar afstudeert, was het een ander verhaal. Hij kwam er pas later achter dat hij 'iets met film' wilde. Cláudio's film Een Onvergetelijk Afscheid draaide onlangs op het Nederlands Film Festival (NFF).

"Ik besefte dat ik niet de rest van mijn leven één beroep uit wilde oefenen. Ik vond daarvoor te veel dingen interessant. Toen dacht ik: als ik documentaires ga maken, dan kan ik me bij iedere film verdiepen in een nieuw onderwerp."

Op zijn zeventiende besloot Cláudio te stoppen met de middelbare school. "Ik vond het onderwijssysteem van Nederland niet tof. Ik wilde van alles leren, maar niet omdat het moest. Ik had heel erg moeite met de manier waarop het aangeboden werd. Er was geen leraar die met passie zijn vak uitoefende. Dus besloot ik taxichauffeur te worden."

Niet zo goed in schrijven

Regisseur Kim Brand begon wel al op haar achttiende aan de opleiding 'Audiovisual Media' van de Hoge School van de Kunsten (HKU). Haar documentaire Een Nieuwe Morgen ging ook tijdens het NFF in première.

"Ik was zeventien toen ik bij de HKU ging kijken. Mijn stiefvader zat een beetje in de televisiewereld, maar eigenlijk had ik zelf al wel bedacht dat ik iets met video wilde doen. Ook voor mijn profielwerkstuk had ik een film gemaakt omdat ik helemaal niet zo geweldig kon schrijven. Zo begon het dus eigenlijk."

'Levenservaring'

Vaak krijgen jongeren die zich voor het eerst aanmelden bij een filmopleiding te horen dat ze 'te jong' zijn. Ze krijgen dan het advies om een jaartje iets anders te doen.

Daan: "Ik ben eigenlijk blij dat ik later ben begonnen en niet meteen na de middelbare school. In de tussentijd heb ik meer kunnen nadenken over wie ik was en wat ik wilde. De thema's van mijn films zijn ook volwassener geworden naarmate ik ouder werd."

Kim: "Ik was nog super jong toen ik begon met de opleiding. Ik zie nu hoe mijn broertjes zijn als ze achttien zijn. Je weet nog helemaal niet zo goed wat je wilt. Laat vooral zien dat je leergierig bent. Je moet niet doen alsof je al de grootste filmmaker bent. Die heb je namelijk ook. Sorry, maar dan sla je de plank mis. "

Cláudio: "Ik had op mijn achttiende nog geen flauw idee wat ik met mijn leven moest. Maar dat hoeft natuurlijk niet voor iedereen te gelden. Soms hebben mensen dat al op hun zeventiende. Het verschilt dus per persoon. Het is gewoon handig als je wat 'levenservaring' hebt, zoals de academie dit zo mooi zegt. Voor mij heeft het taxi-rijden daarbij heel erg geholpen. Ik werd geïnspireerd door de verhalen van anderen.

"Dit doet wel iets met de manier waarop je naar dagelijkse dingen kijkt. Bij documentaires ontwikkel je een blik op de werkelijkheid. Als jij als maker geen flauw idee hebt waar je staat dan is het lastig om de kijker iets mee te geven."

Kim: "Ik heb bijvoorbeeld vijf jaar in een bejaardentehuis gewerkt. Nu maak ik een docu over jongeren die samen gaan wonen met ouderen."

Veel proberen

Daan: "Het is gunstig om zelf veel te onderzoeken en experimenteren. Onderzoek ook de verschillende vakgebieden. Wat doet een editor? Wat doet een schrijver? In het begin deed ik alles zelf. Ik merk dat ik daar als regisseur nog steeds veel aan heb. Maar het is ook aan te raden om mensen te zoeken die dezelfde passie delen, zodat je samen films kunt gaan maken.

"Filmen is uiteindelijk samenwerken en ik heb er veel aan gehad om mijn passie te delen. Ik was ook benieuwd hoe het er aan toe ging op een professionele set. De set heeft best wel een eigenzinnige werkwijze met allerlei verschillende functies. Dus toen nam ik contact op met een productiemaatschappij. Ik mocht een keertje komen kijken tijdens een draaidag en uiteindelijk kon ik daar stage lopen."

Claudio: "Ik maakte mijn eerste film toen ik 23 was en dat was mijn aanmeldingsfilm. Ik had van tevoren nooit op een filmset gestaan. Ik was ook helemaal geen filmkijker. Dat ben ik nog steeds niet. Er zijn mensen bij mij op school die iedere film van 1900 tot nu kennen. Zo ben ik niet. En dat hoeft dus ook niet per se."

Wees nieuwsgierig

Daan: "Ik denk dat je als filmmaker inzicht en interesse moet hebben in menselijke drijfveren. Ik was heel nieuwsgierig en dat ben ik nog steeds... hoop ik, haha. Ik put uit persoonlijke fascinaties. Dat werkt heel goed. Maar je hoeft ook niet alles al te weten. Met film kan je juist iets onderzoeken."

Cláudio: "Ik denk dat het allerbelangrijkst is dat het een onderwerp is waarin je oprecht geïnteresseerd bent. Iets waarvan je wakker ligt of iets dat je niet loslaat. Als je met die insteek begint, kun je alleen maar uitkomen op een mooi eindresultaat. Dan valt niemand over een shot dat niet perfect is."

Lef

Kim: "Soms heb je een groot voorbeeld waar je tegenop kijkt. Ik heb die mensen gewoon gebeld en gevraagd: 'Wil je met mij die film maken?' Ook heb ik vaak genoeg makers benaderd voor advies. Meestal vinden ze dat alleen maar leuk. Je moet het vooral durven om op ze af te stappen."

Motivatie

Daan: "Er heerst tegenwoordig het idee dat kansen voor het oprapen liggen. Alsof geluk maakbaar is. Dat kan best wel vervelend zijn als je bijvoorbeeld niet de eerste keer wordt toegelaten. Het is dan toch de uitdaging om te blijven onderzoeken wat je fascineert."

Cláudio: "Niet aangenomen worden betekent niet dat je niet geschikt bent. Het is een momentopname. Zolang je zelf maar voelt dat je nog steeds nieuwsgierig bent. Dan is het sowieso geen slecht idee om het opnieuw te proberen of je eigen weg te gaan. Laat je niet uit het veld slaan. Gewoon lekker blijven doorgaan."