Volg deze 7 tips en word wereldburger

Geiten wollen hamburger

Wereldburgers heb je, net zoals met hamburgers eigenlijk, in alle soorten en maten. Zo heb je de geiten wollen sok, die geen auto rijdt, nooit het vliegtuig neemt, zijn afval niet alleen scheidt maar ook recyclet, geen vlees eet en bij elke demonstratie voor wereldvrede vooraan staat.

Maar je hebt ook de kosmopoliet, die met zijn auto naar Schiphol gaat, naar New York vliegt om aan te schuiven bij een goede doel-diner, de volgende dag wat meetings heeft en later die dag weer terugvliegt. En dan heb je nog alle smaken en soorten die daar tussen vallen.

En jij?

Hoe zit het met jou? Voel je je verbonden met de planeet en alles wat daarop leeft en groeit? Zou wel handig zijn, volgens Madeleine Vreeburg, die werkte in ontwikkelingslanden, advies gaf op scholen en inmiddels werkt voor SamSam.

"Met het milieu gaat het niet zo heel goed, het aantal vluchtelingen is nog nooit zo hoog geweest en het is tegenwoordig heel erg 'wij' tegen 'zij'. Dit verdwijnt niet als iedereen wereldburger is, maar ik denk wel dat we mensen moeten zijn die kritisch naar de wereld kijken en goede besluiten nemen."

Vandaar dat we met Vreeburg zeven bruikbare tips formuleerden om wereldburger te worden. Ready? Here, we go.

1. Kijk verder dan je eigen grenzen

Op school heb je het al vaak over burgerschap. Maar dat houdt natuurlijk niet op zodra je de Nederlandse grens passeert. Burgerschap gaat niet alleen over je eigen democratie en je eigen gescheiden afval; dat moet je in een breder perspectief zien.

Wees je ervan bewust dat je eigen gedrag gevolgen heeft voor andere plekken in de wereld. Neem zoiets als chocola. Iedereen kent het, lust het, maar bijna niemand vraagt zich af waar chocola vandaan komt en hoe het wordt gemaakt.

Wanneer je weet dat er duurzame cacaoboeren zijn, die goed zijn voor hun arbeiders, ben je bewuster van de reep die je pakt in de supermarkt en leg je vanuit je eigen wereld een relatie met de wereld 'ver weg'.

Zo wordt het één geheel, want voor mensen in Zuid-Amerika zijn juist wij ver weg. Ver weg is niet ver van je bed, dat ligt op je bord, draag je aan je lijf of is de electronica die je in je hand houdt.

2. Zoek naar verbindingen, niet naar verschillen

Als wereldburger leg je niet een vinger op dingen die je anders dan de ander maken, maar op dingen die je verbinden. Wat maakt ons gelijk? Vraag je jongeren in Nederland, Suriname, Thailand en Sierra Leone naar hun lievelingsmuziek, dan rollen daar vaak dezelfde liedjes uit.

Iedereen, waar ook ter wereld, heeft een leuke broer of zus en een stomme leraar. Als je die verbondenheid voelt, dan ben je ook open naar elkaar. En denk je niet dat alle vluchtelingen hier komen om te profiteren, maar ben je echt geïnteresseerd in hun verhaal.

3. Ga zelf op onderzoek uit

Een wereldburger denkt zelf na. Daarin schieten scholen op dit moment nog tekort, omdat lesstof vaak nog antwoorden geeft op ongestelde vragen. Ga zelf op onderzoek, denk na over hoe de wereld in elkaar steekt, wat waar is en wat niet, en leer veel meer dan luisterend naar leraren.

Waar komen de kleren vandaan die je draagt? Tijdens die zoektocht kom je als vanzelf terecht bij vakken als economie, aardrijks-, wis-, schei- en natuurkunde. Je leert zelf onderzoeken, kritisch denken, filosoferen, argumenteren, alles!

4. Kijk kritisch naar je eigen gedrag

Ook wereldburgers mogen met het vliegtuig op vakantie. Maar blijf je tegelijkertijd afvragen waarom je iets doet en welke gevolgen dat heeft. Reken uit hoeveel het kost om een jaar lang brommer te rijden en wat je dan allemaal uitstoot.

Het is helemaal niet erg om je af te vragen waarom dat leuke shirtje maar twee euro kost. Of een navulbare waterfles te kopen in plaats van die plastic wegwerpflessen.

5. Stuur geen kleren naar armere landen

Het is nog niet eens zo heel lang geleden dat je op tv werd aangekeken door een zielig kindje zonder kleren uit een Afrikaans land, waarna je werd gevraagd een donatie te doen. Inmiddels weten we dat dit soort stereotypes meer kwaad doen dan goed.

Want wat denk je dat gebeurt met de textielindustrie in dat Afrikaanse land als containers met gratis kleding worden uitgedeeld? Precies, die kunnen wel opdoeken. Besef dat een jongetje op het platteland van Indonesië net zoveel wereldburger is als jij. En dat zij ook nadenken over de wereld waarin we leven. Kijk maar eens naar deze twee meisjes van Bali.

6. Eet eens een maand geen vlees (en doe geen vrijwilligerswerk)

Hoeft natuurlijk niet, maar doe eens zo'n experimentje. Het leert je nadenken over wat je eet. Maak een lijstje van wat er in je koelkast staat, lees de etiketten, kijk wat er allemaal in zit en zoek uit hoe en waar dat wordt gemaakt.

Neem nou soja. Weet je wat dat is? Waar het allemaal in zit? En hoe dat wordt verbouwd? Slinger het internet aan en ga op onderzoek uit, zodat je weet wat het betekent voor het milieu en de voedselverdeling in de wereld.

Het blijft dubbel, vrijwilligerswerk. Help je nou echt de mensen daar als je een paar weken hutjes bouwt? Of doe je dat om jezelf een goed gevoel te geven? Het filmpje hieronder gaat daarover.

7. Oordeel niet te snel

Je moet onder een steen hebben geleefd, wil je het nieuws niet hebben meegekregen over Brexit, het besluit van Groot-Brittannië om uit de EU te stappen. In ruime zin zou je kunnen zeggen dat deze Brexit het tegenovergestelde is van wereldburgerschap.

Toch is het ook wel weer begrijpelijk. De mondialisering is zo snel gegaan. Internet, smartphones, al het eten is altijd voorhanden, mensen reizen steeds meer en verder. Maar ook banen en vaste contracten staan onder druk. Dan is het niet moeilijk om de grip te verliezen.

De angst van de zogeheten Brexiteers is ook wel te begrijpen. Om die lui nu weg te zetten als dom of racistisch, is niet oké. Je moet mensen niet beoordelen omdat ze anders zijn.

Stel je open voor mensen, niet alleen voor de culturen ver weg, maar ook de mensen naast je en om je heen. In je eigen leven kun je ook wereldburger zijn, thuis kun je net goed interesse tonen in andere culturen als dat je doet op vakantie.

Ook interessant:
>> Doe de test: Hoe bezig ben jij met de wereld om je heen?
>> Vier op de vijf jongeren vindt zwarte piet niet racistisch
>> Zelfs wereldleiders luisteren naar Sahar (19)