Kees (32) verloor binnen een week beide ouders: "We namen afscheid via een videocall"

Kees Onvlee (32) weet het. Straks, als het weer mag, speelt hij weer American Football. De sport waarbij hij alles vergat, in dat ongerepte leven van voor corona.

Hij zal vast weer een keertje, met gestrekte armen, een tegenstander bij z’n middel tackelen; die vervolgens met een doffe dreun op het gras valt. In diezelfde reflex, zoals vroeger, kijkt hij dan waarschijnlijk op. Hé, hoorde je dat? Zág je die tackle...? Pap?

“En hij zal daar niet meer staan, natuurlijk. We zochten op zulke momenten oogcontact. Hoe oud ik ook werd: mijn vader miste praktisch geen duel van mij. Ik ga hem daar missen.’’

Binnen no-time van kerngezond naar doodziek

Dit leven laat zien hoe ongenadig corona óók voor jongeren kan zijn. Het ene weekeinde had Kees beide ouders nog, het weekeinde daarop was hij wees.

“Begin april is het een jaar geleden dat ik en mijn broertje onze ouders verloren.’’ Fenneken en Peter Onvlee werden 62 en 68 jaar oud. "Er komen niet de makkelijkste tijden aan.’’

Hoe verwerk je het als kind, wanneer beide ouders binnen een maand van kerngezond naar ernstig ziek gaan? En uiteindelijk, vlak na elkaar, overlijden. Welke indrukken blijven hangen? Kees vertelt openhartig en beschrijft zijn rouwperiode.

Afscheid na veertig jaar in videocall

Het verhaal over corona en zijn ouders begint bij zijn moeder, is het vermoeden. Ze doet vrijwilligerswerk in een verzorgingstehuis waar corona uitbreekt. “We zullen het nooit honderd procent zeker weten: maar waarschijnlijk liep ze daar corona op en stak zij daarna mijn vader aan.’’

“Mijn moeder kreeg bij haar corona-behandeling ook bloedtesten. Dat bracht naast corona iets anders onverwachts en zeer heftigs aan het licht: ze bleek acute leukemie te hebben. Ze moest direct naar Groningen voor behandeling, daar waren ze gespecialiseerd in deze ziekte.’’

Maar de behandeling kan niet starten. “Corona had haar al zo zwakjes gemaakt, dat ze die niet aan kon. Een arts zei die week al: sorry, vannacht wordt misschien al heel kritiek, hou daar rekening mee. Mijn broer en ik bleven in een hotel in Groningen slapen. Mijn vader was thuis achtergebleven. Hij hoestte en werd benauwder. Hij voelde zich niet goed.’’

'Ik hou van jou, de laatste woorden'

Na een test blijkt zijn vader ook corona te hebben, hij moet eveneens opgenomen worden. "Mijn vader ging naar het Deventer Ziekenhuis, dat naast onze woonplaats Bathmen ligt." Kees en zijn broertje mogen in Groningen bij hun moeder op de kamer. “Je weet: in coronatijd eigenlijk een heel slecht signaal. Mijn moeder zou snel overlijden, was het harde nieuws. En... Mijn vader was er niet. Toen heb ik gezien hoe mijn ouders elkaar voor het laatst zagen, het moest via een videocall…"

“Je deelt een heel leven met elkaar, bent bijna veertig jaar getrouwd en dan eindigt al die liefde in een videogesprek. ‘Ik hou van jou, ‘ik ook van jou’, waren de laatste dingen die ze zeiden."

Kunstmatige coma

Zijn vader gaat sterk achteruit na het gesprek. Hij ligt aan de beademing op de IC. “Ze brachten hem in een kunstmatige coma. Een klap erbovenop. We lieten daarom de crematie van mijn moeder helemaal filmen. Mocht-ie terugkomen."

"Je vergeeft het jezelf gewoon niet, als je hem dan niets van de uitvaart van zijn geliefde kan laten zien. Die hij moest missen. Maar hij… Mijn vader... Hij is nooit meer wakker geworden. Het is zo snel gegaan: van niets aan de hand naar allebei je ouders die overlijden.”

Kees is niet gelovig en zijn ouders waren het ook niet. “Maar het is te hopen dat er iets is. Denk ik nu weleens. Het mooiste zou zijn als die videocall niet het einde was. Dat zou toch niet het einde mogen zijn? Je hoopt dat ze na het ophangen elkaar gewoon weer hebben gesproken. Maar ja, wat is er na de dood? We weten het allemaal niet.’’

'Ik ben een binnenvetter'

Hoe verwerk je dit allemaal? Kees heeft geen professionele hulp gezocht, begint hij. “Ik zou het niet uit de weg gaan, ofzo. Maar op dit moment is het niet nodig. Dat betekent natuurlijk niet dat ik geen inzichten in mijzelf kreeg. Of niet aan verwerking heb gedaan.’’

Zo was hij geen grote prater over emoties en gevoelens. “Ik was een binnenvetter. Maar erover praten, met bijvoorbeeld mijn vrouw, was juist een manier om verder te komen. Dat was mijn les. Al moest ik mijzelf er soms echt toe zetten gesprekken aan te gaan. En natuurlijk, soms kwamen de tranen. Maar vrouw of man, iedereen mag huilen.’’

‘Mannen mogen net zo goed huilen’

Uit meerdere psychologische studies blijkt dat het sociaal minder geaccepteerd is als mannen uit emotie huilen. Het vooroordeel daarbij: zwak, niet stoer, niet krachtig. Maar voor alle vrouwen én mannen geldt, bleek uit diezelfde onderzoeken: huilen ontlaadt emoties. Het is bijna essentieel bij emotie-verwerking.

Kees: “Precies daarom mogen mannen gewoon huilen. Ik heb genoeg gehuild. Als je rouwt horen tranen er gewoon bij. Vlak voor ze komen heb je zoveel emoties, dat er kennelijk iets uit moet. Na het huilen is de hevigheid gedaald, je praat er bijvoorbeeld met je vrouw over na. Iets in je heeft erkenning gekregen. Er is opluchting.’’

De droom waarin zijn ouders nog leefden

Kees vertelt hoe zijn ouders, vlak na het overlijden, nog zo zijn oprit konden opfietsen... In zijn gedachten. “Ze kwamen namelijk vaak even aan.’’ Gevolgd door het harde besef: ze komen niet meer, nooit meer. Ook droomde hij dat zijn ouders nog leefden, om wakker te worden met een klap van de realiteit: hij ging het ouderlijk huis binnenkort leegruimen. “Over zulke dingen praten helpt.’’

Corona en het dorre hout

Corona is maar een griepje en mensen die eraan overlijden waren toch al dor hout, moet daar de maatschappij voor op slot? Het werd gezegd in maatschappelijke discussies. Hoe komen zulke uitspraken binnen, als allebei je ouders eraan overleden?

“Het is wel een ziekte die de één harder treft dan de ander, dat zie ik ook. Niet iedereen die corona krijgt, belandt in het ziekenhuis. Maar het gebeurt gewoon, niet alleen bij hele oude mensen. Ik snap dat mensen moeite met maatregelen hebben. Maar dingen als Viruswaanzin en mensen die zeggen dat corona verzonnen is… Nee, daar kan ik gewoon niet bij. Als je zoals ik je ouders verliest, weet ik niet of je het nog een griepje blijft noemen.’’

'Praat er alsjeblieft wel over'

Waren zijn ouders dor hout? Zoals een Telegraaf-columniste oudere mensen beschreef die stierven aan corona. “Ze waren levenslustig. Ze zouden een reis gaan maken naar Australië."

Wat vindt hij van zo'n opinie? “Waar draagt haar column aan bij, vraag ik mij af. Noem ouderen met corona dor hout, maar het zijn mensen die net zo goed gemist worden. Daarom voelt het pijnlijk dat iemand dat zo zegt, omdat het enkel het doel heeft – vermoed ik – om media-aandacht te krijgen."

Heeft hij advies voor mensen die vastlopen in een rouwperiode? “Wil je praten over gevoelens, maar durf je niet goed, praat er wel over. Als je omgeving aan je merkt dat je niet lekker in je vel zit. Je snauwt bijvoorbeeld mensen af en krijgt daar opmerkingen over. Oftewel: het opkroppen wordt dus een probleem. Praat er dan alsjeblieft wél over, bij mij werkte het.’’

Een gemis blijft altijd en het komt op hele onverwachtse momenten langs. "Je zoekt bijvoorbeeld een contact van een bekende in je mobiel. Je tikt letters in. En dan komt het telefoonnummer van je ouders ineens naar voren. Verwijder ik ze ooit daaruit? Ik weet het eigenlijk niet."