Dit is waarom de LHBTI-haat in Nederland groeit

Sebastiaan Velda-Seerden, voorzitter van COC Friesland, had niet gedacht dat een Pride in Kollum nu al mogelijk was. Waarom? "Bij Friesland hoort het gezegde: wat de boer niet kent, dat eet hij niet. Als COC horen we vaak: 'Een Pride… Moet dat hier?'

Naast ‘koudwatervrees’ heerst er denk ik bij veel gemeenten in Friesland de angst dat een Pride organiseren gepaard gaat met geweld. Gelukkig was de 3FM Pride het bewijs dat het kleurrijk en veilig kan verlopen. Veel LHBTI+ers kunnen rekenen op steun van dorpelingen en Friezen."

Respect afdwingen

Sebastiaan ziet dat de nieuwe generatie LHBTI+ers, zowel in Friesland als op landelijk niveau, mondiger zijn en meer van zich afbijten. "Zij dwingen respect af. Dat trekt ook meer tegengeluid aan. Ik ervaar dat het anti-LHBTI-geluid binnen de provincie stijgt en voornamelijk harder wordt."

COC Friesland hoort ook dat jongeren zich onveiliger voelen. "Probeer in Friesland maar eens een regenboogvlag op te hangen. Bij het COC zien we steeds meer berichten over regenboogvlaggen die vernield worden. Het is lastig om het gesprek met tegenstanders aan te gaan omdat anti-LHBTI-geluid vaak in de anonimiteit gebeurt."

Tekst gaat verder na afbeelding

Stijging LHBTI-haat in Nederland?

Is het anti-LHBTI-geluid alleen in Friesland te horen? "Nee, dit zien we op landelijk niveau," zegt Laura Griffin, onderzoeker inclusie en diversiteit bij kennisinstituut Movisie. "Het is wel lastig om te zeggen of er een statistische stijging is van LHBTI-haat in Nederland. Wat ik wel met zekerheid kan zeggen, is dat haatgeluiden tegen LHBTI+ers vaker en harder klinken binnen de samenleving, zowel op sociale media als op openbare plekken. Dat is problematisch omdat het bijdraagt aan het stellen van een negatieve sociale norm rondom het uiten van anti-LHBTI sentiment. Je ziet dat mensen zich vrijer voelen om geweld te gebruiken tegen LHBTI'ers of symbolen van de gemeenschap."

Bijvoorbeeld in de Utrechtse wijk Ondiep, waar buurtkinderen regenboogvlaggen vernielden. Ouders en familieleden filmden dat. "Dat vind ik heel kwalijk. Hoe meer LHBTI+ haat er ongestraft kan voorkomen, hoe meer mensen denken dat het normaal is om dit te verspreiden. En dat draagt bij aan de onveiligheidsgevoelens van queerpersonen. Elk incident is er één te veel."

Conservatieve hoek

Vanuit welke hoek komen de anti-LHBTI-geluiden? "De conservatieve hoek," begint Laura. "Daar heerst het sentiment dat ‘we terug moeten naar het oude’. Dat heeft niet per se een religieuze insteek, al is daar wel overlap. Binnen deze groep wordt veel desinformatie verspreid over LHBTI+ers. Zowel via politieke partijen, zoals de PVV en Forum voor Democratie, als via Facebookgroepen of influencers, denk aan Andrew Tate, die onwaarheden verspreiden over LHBTI+ers. Een voorbeeld van zo'n onwaarheid is dat Thierry Baudet stelde dat witte hetero's geen aids kunnen krijgen en Andrew Tate flirt met het idee dat LHBTI+ een lobby is van de overheid."

Die grote groep tegenhangers kan je in twee groepen splitsen. "Je hebt een groep die niet een specifieke haat tegen LHBTI+ers voelt, maar wel ervaart dat ‘de samenleving te snel gaat’, ontwikkelingen op het gebied van LHBTI+rechten niet kan bijhouden en voelt dat deze ontwikkelingen opgelegd worden door de overheid. Dat zorgt binnen deze groep voor gevoelens van machteloosheid, frustratie en woede."

Tekst gaat verder na afbeelding

De andere groep tegenhangers heeft vaak simpelweg geen referentiekader van LHBTI+ers. "Als jij een lesbische buurvrouw hebt en ziet hoe zij haar kind opvoedt, moestuin bijhoudt en boodschappen doet, zie je gelijkenissen tussen jou en haar. Je kan je inleven in haar en je gevoel van empathie stijgt. Maar als je geen LHBTI+ers in je omgeving hebt wonen, of ze zijn te bang om zichzelf te laten zien, kom je ook niet met hen in contact. Dan is het makkelijk om desinformatie te geloven.

Daarom zijn theaterstukken, boeken of evenementen over LHBTI+ers zo belangrijk. Zo leer je je in te leven in iemand die misschien in eerste instantie ver van je af lijkt te staan. Vervolgens zorgt dit ook voor de vergroting van acceptatie en emancipatie van LHBTI+ers."

'Blijf van de kinderen af'

Ook over de 3FM Pride was op sociale media anti-LHBTI-geluid te vinden. 'Blijf van onze kinderen af' of 'een Pride is voer voor pedofielen', werd er gereageerd. Waarom wordt het anti-LHBT-geluid eigenlijk vaak gelinkt met ‘grooming’ en pedofilie?

"Dit gedachtegoed komt voornamelijk van extreem-conservatieve groepen uit de Verenigde Staten," legt Laura uit. "Deze groepen zijn anti-LHBTI en focussen in hun framing op traditionele heteronormatieve familiewaarden onder de leus: bescherm je gezin. Dat gebeurt strategisch, want wie is er nou tegen de bescherming van kinderen? Iedereen wil dat kinderen een goed leven hebben."

Ook door deze groep wordt er volgens Laura desinformatie verspreid. “Denk aan de organisatie Gezin in Gevaar, die bijvoorbeeld beweren dat transgender zijn niet bestaat en homoseksuele relaties lijnrecht tegenover het gezin staan."

“Als jij opgevoed wordt met de gedachte dat LHBTI+ers gevaarlijk zijn, zonder dat daar betrouwbare informatie of een tegengeluid tegenover staat, is het makkelijk om die desinformatie over te nemen en te verspreiden. Deze kinderen die de desinformatie horen, durven niet uit de kast te komen en kunnen niet zichzelf zijn. Dat anti-LHBTI-geluid is nog gevaarlijker voor hen dan een groep dragqueens die voorleest."

Mentale en fysieke klachten onder LHBTI+ers

Wat voor invloed hebben intolerantie, negatieve reacties en een vijandige omgeving op de mentale gezondheid van queers? "Verschillende onderzoeken wijzen uit dat de psychische gezondheid van deze groep gemiddeld slechter is dan die van hetero of cisgender personen. LHBTI+ers hebben bijvoorbeeld vaker zelfmoordgedachten en doen vaker een zelfmoordpoging dan leeftijdsgenoten."

De verslechterde mentale gezondheid komt vooral door zogenaamde 'minderheidsstress'. "Dan ben je in een constante staat van alertheid en stress omdat je keer op keer te horen krijgt dat je 'minder' of 'anders' bent of 'er niet mag zijn'. Dat leidt tot fysieke en mentale klachten, en onveiligheidsgevoelens. Maar je ziet ook dat als queer jongeren openlijk zichzelf kunnen zijn, mogen praten over hun ervaringen als LHBTQI+er én steun krijgen van hun omgeving, een betere mentale gezondheid hebben."

Friesland aan zet!

Is de sociaal-maatschappelijke positie van LHBTI+ers in gevaar door het stijgende anti-LHBTI-geluid? "Daar is recentelijk nog geen onderzoek naar gedaan," legt Laura uit. "Wat wel duidelijk is, is dat die sociale norm door het anti-LHBTI-geluid verschuift. Het wordt steeds normaler om LHBTI+ geweld te tonen, online en offline. Er worden nog te weinig daders veroordeeld en als dat gebeurd krijgen ze relatief lage straffen. Dat sneeuwbaleffect zorgt ervoor dat mensen hun vijandige geluid vaker en op meerdere plekken laten horen. En dat leidt vaak tot minder acceptatie en méér discriminatie. Daarom is het zo belangrijk dat de overheid, scholen, politie, media die positieve sociale norm stellen."

In Friesland worden al plannen gemaakt, onder andere door lokale partijen, voor een jaarlijkse Friese Pride op het platteland. "De 3FM Pride was in Kollum een succes," zegt Sebastiaan van COC Friesland. "Maar de verantwoordelijkheid ligt nu bij de Friezen. Wij moeten opstaan, dus LHBTI+ers: verenig je!"