Noah (18): 'Iedere ADHD'er is zich ervan bewust dat hij irritant is'

Mensen met ADHD vielen Noah altijd al op. "Ik heb een aantal van die hele extreme ADHD-types in mijn klas. Die mensen vond ik altijd best apart en iedereen ergerde zich aan hen." Toen Noah op zijn zeventiende van de kinderarts te horen kreeg dat hij zélf de stoornis ADHD heeft, was hij verbaasd. Toch vielen er ook puzzelstukjes in elkaar. Hij had namelijk altijd al last van concentratieproblemen, maar wist niet precies waar die vandaan kwamen.

Adhd serieus nemen

Na de classificatie wilde de psycholoog Noah helpen met plannen, maar daar zat hij helemaal niet op te wachten. "Het gaf me het gevoel alsof ik incapabel ben. Maar ik stond wel open voor mentale ondersteuning, want ik had ook even geen idee meer hoe het verder moest." Steeds meer kwam bij Noah het besef bovendrijven dat hij ADHD serieus moest gaan nemen.

Na een verwarrende periode werd Noah boos. Er was hem nooit gevraagd waarom hij zich niet goed kan concentreren, terwijl hij zelf al op jonge leeftijd voelde dat er iets niet goed zat. Zo schreef hij al op zijn tiende in een schriftje: 'Als er iets is wat ik wil veranderen, is dat ik van mijn drukke hoofd af wil zijn.' Daar is helaas niks mee gedaan. De onrust in zijn hoofd bleef.

Uiteindelijk heeft Noah zijn frustratie toch kunnen omzetten in iets moois. Hij besloot zijn profielwerkstuk te schrijven over ADHD. "Daarmee leerde ik er veel over en met het werkstuk wilde ik ook aan anderen laten zien dat ik niet gek ben, dat ik het kan. Ook al kost het me veel energie. Sindsdien heb ik closure. Ik zeg nu ook geen sorry meer voor dingen waar ik niets aan kan doen. Als mensen last van mij hebben, ga ik ze uit de weg."

Stemmingswisselingen, concentratieproblemen

Noah heeft last van stemmingswisselingen, concentratieproblemen en hij slaapt regelmatig slecht. Ook kan hij niet lang stilzitten en is hij erg prikkelbaar. Typerend aan het gesprek met Noah is dat hij soms de draad kwijtraakt. "Er was nog iets wat ik wilde zeggen, maar dat ben ik vergeten."

Gelukkig heeft ADHD voor Noah ook positieve kanten. "Ik word bijvoorbeeld blij van andere mensen helpen, ik ben sociaal en vertel veel. Daardoor is het voor mij makkelijk om vrienden te maken. Ik kan ook creatief zijn en elke maand een nieuwe hobby hebben. De hele quarantaine periode heb ik me bijvoorbeeld prima vermaakt. Het is niet alsof er letterlijk iemand bij me is, maar dankzij mijn ADHD voel ik me minder alleen."

Lekker druk en lastig

Nu Noah het label ADHD heeft, valt er een last van zijn schouders. Toch zijn er ook vervelende dingen. "Ik vind het jammer dat mensen altijd denken dat ik door mijn ADHD minder kan, want het is bij mij nooit als iets negatiefs gezien, totdat ik op de middelbare school kwam. Mensen met ADHD worden altijd gezien als etters of druk en iedereen vindt ze lastig, terwijl degene die het heeft er dubbel zoveel last van heeft. Iedere ADHD’er is zich ervan bewust dat 'ie irritant is. Als je dat continu te horen krijgt is dat slecht voor je zelfbeeld."

Nu realiseert Noah zich dat zijn ADHD hem maakt tot wie hij is. "Ik was altijd van: je bent niet je stoornis, maar het hoort ook wel een beetje bij me. Het maakt me uniek. Het is niet altijd leuk, maar het heeft ook veel mooie kanten."

Open zijn over ADHD

Noah vindt het belangrijk om open te zijn over ADHD. "Veel mensen die een gedragsstoornis hebben schamen zich, maar ik juist niet. Ik vind dat de mensen die ervoor zorgen dat ze zich schamen, zich zouden moeten schamen. Ik probeer niet alles goed te praten onder mijn ADHD, maar ik probeer het wel draagbaarder te maken door het gewoon bespreekbaar te maken in mijn omgeving."

Flore Sundahl

Flore Sundahl kwam er op nog latere leeftijd achter dat ze ADHD heeft. Toen ze 29 jaar was, las ze een artikel over ADHD bij vrouwen. Ze herkende zichzelf erin. Ze liep haar hele leven bij psychologen waardoor ze zich mentaal wel beter voelde, maar die wuifden haar ADHD-gerelateerde klachten weg. Daardoor was haar leven nog steeds een chaos. Drie maanden na het lezen van het artikel zat Flore bij de psychiater. Daar vertelde ze hoe ze een kast opruimt, waarop de psychiater vroeg: "weet je dat je ADHD hebt?"

'Oh, this makes so much sense'

"Toen ik de bevestiging kreeg dat ik ADHD heb, was het eerste wat ik dacht: oh, this makes so much sense! Het was echt een opluchting, maar het is óók verschrikkelijk dubbel. Je gaat je namelijk ineens realiseren dat je nooit de hulp hebt gehad die je wel verdiende. Je schaamt je zo voor de dingen die je hebt gedaan, zoals mijn opleiding, die ik nooit afmaakte.

Dankzij het label ADHD viel alles op zijn plaats. Het gaat er nu om dat ik mijn omgeving inricht op een manier die voor mij werkt en dat ik accepteer wie ik ben." Het was misschien fijn geweest als Flore het op jongere leeftijd al wist, maar aan de andere kant zegt ze dat je het toch allemaal zelf moet uitvogelen. En dat kan ze nu, op oudere leeftijd, beter dan toen ze twaalf was.

Hoe ADHD voelt

ADHD voelt voor Flore alsof er dertig televisies aan staan. "Sommigen hebben beeld, anderen niet. De ene tv is in zwart-wit, de andere in kleur. Ze zijn in verschillende talen. Voor de ene taal is ondertiteling, voor de andere niet. Ze staan allemaal tegelijkertijd aan. Ze maken allemaal geluid en het is verschrikkelijk druk in mijn hoofd. Die drukte kan naar buiten gaan, die kan ook naar binnen gaan, maar het komt erop neer dat je zoveel nadenkt dat het overstroomt."

Motivatie

Flore heeft veel moeite met motivatie. Ze legt uit dat we motivatie moeten zien als een brug waar je overheen moet om je doel te kunnen bereiken. Die brug is opgebouwd uit verschillende planken met elk verschillende motivaties. Bijvoorbeeld: het is goed voor mijn carrière of het maakt mijn familie trots. "Je moet genoeg planken hebben om over die brug heen te komen, maar bij iemand met ADHD missen er veel meer planken dan bij iemand zonder ADHD. Mensen zonder ADHD springen makkelijker over de gaten heen. Bij ADHD’ers is er minder dopamine aanwezig die de gaten opvullen. Zij bereiken dus moeilijker hun doel."

Om deze bruggen-theorie ietwat op te helderen, kwam Flore met het volgende filmpje aanzetten:

Naast een druk hoofd en motivatieproblemen is Flore ook erg impulsief. Zeker in professionele setting is dat niet altijd even handig. "Ik zeg soms echt stomme dingen zonder er van tevoren over na te denken."

Maar ze ziet ook veel voordelen: "Ik ben erg creatief en kom met leuke en nuttige ideeën. Als je ergens moeite mee hebt, vraag het aan een ADHD'er. Die hebben altijd de beste tips. Bijvoorbeeld als je moeite hebt met studeren. Als je gaat Googlen op concentratietips, krijg je zoveel nutteloze tips. Vraag je het aan een ADHD'er, komen ze met een waslijst aan goeie tips! Of hoe je het beste de was kunt doen... Wij hebben het allemaal gehackt! ADHD en creativiteit gaan hand in hand."

'Praat erover!'

"Door het label ADHD leer ik mezelf echt goed kennen. Het geeft me de mogelijkheid om dingen uit te zoeken. Maar je moet je er wel echt in verdiepen. Het gaat erom dat je het begrijpt en het erover kunt hebben." Flore praat er dan ook veel over met anderen. "Ik was eerst best gesloten, maar nu totaal niet meer. Dat doet zoveel voor je mentale gezondheid. Op het moment dat je je kop erover houdt, komt er ook meer schaamte."

#ikbenopen

Met de campagne #ikbenopen probeert jongerenorganisatie YMCA, in samenwerking met ruim 100 partners, Nederland mentaal gezonder te maken. Ze willen openheid over psychische klachten normaliseren.

Check 3fm.nl/openup voor meer verhalen