Roos: "Het eindigt niet altijd met een happy end"

Het ging er vurig aan toe op de Facebook van 3FM toen we het artikel doorplaatsten van de 22-jarige Iris, die aan zelfbeschadiging (automutilatie) deed. Ze kreeg veel lof, waardering en respect toegezwaaid, maar toch was er ook kritiek.

Niet onder het tapijt

Deze kritiek werd aangezwengeld door Roos uit Friesland. Wanneer je haar reacties leest onder de Facebook-post, kom je snel tot de conclusie dat Roos uit eigen ervaring spreekt en dat je haar kijk op de zaak niet zomaar onder het tapijt kunt schuiven.

Krachtig betoog

Haar kritiek was niet gericht op Iris' verhaal, waarvoor ze wel degelijk respect heeft, maar voor haar gevoel wordt over dit soort onderwerpen zeer eenzijdig gesproken. Tenminste, je hoort vaak alleen de verhalen van mensen met wie het nu weer helemaal goed gaat. Volgens Roos is het niet altijd rozengeur en maneschijn, iets wat Iris in haar reactie op Facebook ook benadrukte trouwens.

We vroegen Roos om ons te mailen, want we willen bij Tussenuur iedereen een stem geven. En van die uitnodiging maakte Roos dankbaar gebruik. Ze schreef namelijk een krachtig betoog hoe zij tegen bepaalde zaken aankijkt, vooral gebaseerd op haar eigen ervaringen. Dat verhaal plaatsen we hieronder.

Na haar mail belden we ook nog even met Roos, om wat meer achtergrond bij haar verhaal te krijgen.

Roos, jouw reactie op onze Facebook-pagina kwam voort uit een bepaalde irritatie. Waarom was je geïrriteerd?

"Dit soort verhalen eindigen niet altijd met een happy end. Ik ken veel mensen in mijn omgeving die heel lang met deze problemen rondlopen en ondanks dat ze uitbehandeld zijn, nog altijd problemen ondervinden van hun psychische problemen. Dat is een kant van het verhaal die vaak onbesproken blijft."

Hoe verklaar je dat?

"Vind ik moeilijk om te zeggen. Veel mensen zullen zich schamen om hun verhaal zomaar te doen. Maar ook denk ik dat mensen deze gruwelijke verhalen gewoon niet willen horen of dat ze het gewoon niet begrijpen.

"Voor veel mensen is het vanzelfsprekend dat je terug naar school gaat, een eigen inkomen krijgt en weer een sociaal leven opbouwt. Maar voor mensen met psychische problematiek is dat dus niet vanzelfsprekend, kost het moeite, tijd en energie. Mensen om hen heen weten zich moeilijk een houding aan te nemen en hebben vaak geen idee hoe ze kunnen helpen."

Wat is jouw verhaal?

"Door mijn depressie en psychotische episodes, woon ik sinds december 2014 begeleid. Hoe mijn leven daarvoor eruit zag, houd ik liever privé, ook omdat ik mijn familie en vrienden in bescherming wil nemen.

"Laat ik het zo zeggen dat ik in mijn leven veel hulpverleners heb zien langskomen. Terwijl er lang niet zo veel instanties zijn waar je terecht kunt. De ene keer ben je een te zwaar geval en de andere keer juist een te licht geval."

Heb je het gevoel dat je de juiste hulp krijgt?

"Ja en nee. Het begeleid wonen is goed voor me geweest, ook omdat ik mijn huidige psychiater al vijf jaar zie. Maar als je voor de honderdste keer je verhaal moet doen aan weer een nieuwe hulpverlener en het enige wat je terugkrijgt: 'Ga sporten, daar word je vrolijk van' is, heb je niet altijd goede hoop.

"Op een gegeven moment kunnen ze geen advies meer geven, en bovendien is bijna alles gericht op het hier en nu. Hoe je de toekomst tegemoet moet zien na je behandeling, daar gaat het bijna nooit over."

Verwijt je jezelf ook iets?

"Ik denk dat ik wel beter had kunnen communiceren. Ik was vaak stil en terughoudend en ik besef me nu dat mensen daar weinig mee kunnen. Tijdens psychoses was ik veel te afhankelijk van anderen en van medicijnen. Inmiddels weet ik dat je jezelf moet beter maken. Tuurlijk is hulp mooi meegenomen, maar het moet vanuit jezelf komen."

Wat zijn je vooruitzichten?

"Ik ben bijna uitbehandeld en zal binnenkort een eigen plek moeten zoeken. Mijn hoofddoel zal blijven: niet terugvallen."

Lees nu het betoog van Roos:

"Ik baseer dit niet op feiten of maak gebruik van bronnen, dit is puur hoe ik er tegenover sta en hoe ik sommige dingen heb ervaren.

Allereerst wil ik zeggen dat ik het fijn vind dat er aandacht wordt besteed aan onderwerpen zoals automutilatie en psychiatrie. Alleen het wordt eens tijd dat er dieper op ingegaan wordt. Ik ben van mening dat er vaak ervaringen worden gedeeld die een lichte gradatie van dit soort onderwerpen hebben. Ook die mogen uiteraard gedeeld worden en ook die zijn al erg genoeg.

Ik wil ook niet zeggen dat het een wedstrijdje moet worden van wie het erger heeft. Maar psychiatrische aandoeningen zoals automutilatie, depressie, psychoses, ptss, schizofrenie en noem maar op, gaan vaak verder dan mensen willen horen en weten. Niet elk verhaal kan afgerond worden met 'het gaat nu beter, ik studeer weer, heb een baan, en af en toe nog een beetje last', hoewel het fijn is om te weten dat iemand zonder een hulporganisatie uit zijn/haar situatie is geklommen en dat het beter gaat.

Veel mensen bevinden zich in een situatie die onvoorstelbaar is, of dat nu thuis is of op een afdeling. Ik had me nooit een voorstelling kunnen maken van hoe een gesloten afdeling in een psychiatrisch ziekenhuis er uit zou zien. Totdat ik er zelf heen ging. Het was niet zonneschijn en regenboogjes.

Het was niet fijn om in een beschermde plek te zitten met psychiaters en verpleegkundigen. Het was niet fijn om de hele dag met anderen mensen in een woonkamer te zitten die allemaal hun eigen problemen hadden. Het was niet fijn om te zien hoe mensen schreeuwden en huilden omdat ze niet leken te beseffen waarom ze waren opgenomen. Het was niet leuk om op je tenen te lopen omdat alles wat je zei mensen kon triggeren. Of zelfs een agressieve reactie kon uitlokken waarin het heel normaal was dat er geweld werd gebruikt. Je kwam niet tot rust.

Elke dag waren er nieuwe gezichten, nieuwe handen om te schudden, nieuwe namen om te onthouden. Na een paar dagen verdwenen er weer mensen. Die waren overgeplaatst of verbleven in de isoleercel. De gesprekken die je had met mede-'patiënten' waren vaak kort of ging over niks. Soms sprak ik met mensen die erg in de war waren en wartaal uit begonnen te slaan. Ik betwijfel of ik zelf wel logische dingen heb gezegd.

De dingen die ik heb gezien in mijn twee opnames waren heftig, als ik eraan terugdenk. Op het moment zelf had ik geen besef daarvan, het was alsof het heel normaal was dat iemand een koelkastdeur met zijn geest probeerde dicht te doen, of dat iemand vanuit het niks kon gaan schreeuwen dat hij iedereen vermoordt. Of dat iemand dansend in de woonkamer stond en tien minuten later openbaar besprak hoe hij zichzelf van het leven ging beroven.

Automutilatie speelde bij veel mensen een rol, of dat nou in de vorm was van snijden, branden, jezelf slaan of je haar eruit trekken, het was er in hevige vormen. Het was geen taboe binnen die muren. De details van hoe vers gesneden of gebrande diepe wonden eruit zien, zal ik jullie besparen.

Wat ik mis, zijn de verhalen die ingaan op hoe je je leven op moet pakken. En dat de gevolgen van een depressie, psychose of automutilatie je heel lang achtervolgen en impact hebben op elk aspect van je toekomstige leven. Hoe keer je terug in de maatschappij als je er jaren uit bent geweest?

Ik ervaar nu in mijn eigen omgeving dat iemand terug naar school wil om haar diploma te halen en dat de school letterlijk zei: 'Ja maar, je hebt volgens ons dossier een psychose gehad, hoe kun je garanderen dat dat niet meer gebeurt? Je zal jezelf moeten bewijzen als we je al toe laten. En die kans is niet heel groot'. Dat vind ik diep triest.

Wil je kinderen, maar staat in je dossier dat je te maken hebt gehad met een depressie, stoornis of automutilatie, dan word je met twijfelachtige ogen aangekeken en wordt hardop gedacht: Ben je wel een stabiele factor voor je kind? Wie zegt dat je niet terugvalt? Zo is er voor elk aspect wel iets; een oordeel of een twijfel, want ja, je hebt een rugzak. Ben je er wel klaar voor? Kun je dit wel aan? Moet je niet langzaam beginnen?

Mensen willen over het algemeen niet horen dat hoewel je uit de depressie bent, je bent gestopt met automutilatie en je niet meer therapie bent, dat dit niet automatisch betekent dat het nu 'klaar' is. Dat het terugvinden van je plek in de maatschappij onwijs lastig is. Omdat je niet alleen dealt met je verleden en trauma's, maar ook met je psychische aandoening en daarbovenop ook nog met je toekomst. En zodra je weer een beetje op pad bent, krijg je nog een ander onzekerheid erbij en dat is de angst om terug te vallen. Mensen willen eigenlijk maar van je horen: 'Het is goed nu'. Maar het eindigt niet altijd met een happy end."

- Roos

Mocht je je herkennen in het verhaal van Roos en kom je er zelf niet uit? Neem dan contact op met MINDyoung.

Lees ook:
>> Marleen wil normaal zijn maar Lyme zit in de weg
>> Emma vocht tegen anorexia en verloor
>> Floor verstuurde een naaktfoto die viral ging