Tinnitus: zo werkt het & zo voorkom je dat je het krijgt

De basis

Hoormij beschrijft tinnitus als een vorm van gehoorschade waarbij je geluiden hoort zonder dat er ook echt (externe) geluiden gemaakt worden. Vaak horen mensen dit in de vorm van een piep, fluitje, ruis of gebrom. Dat gaat overal doorheen: of je nu een gesprek voert, bij een concert staat of 's avonds in bed ligt... De piep is er altijd.

Ook flink wat artiesten dealen hiermee door jarenlang optreden: Chris Martin (Coldplay), Will.I.Am. en Anthony Kiedis (Red Hot Chili Peppers) zijn er slechts een paar! Maar waar komt die piep nou precies vandaan als je tinnitus hebt?

Zo werkt tinnitus

Klaar voor wat low key biologie op de maandag? Komt 'ie: er zitten trilhaartjes in je binnenoor die geluid opvangen en doorsturen naar je hersenen. Als je je oren lange tijd overbelast door bijvoorbeeld nooit oordoppen te dragen, gaan die haartjes stukje bij beetje kapot. Het duurt vaak jaren voor ze echt stuk zijn, maar het gevaar voor tinnitus zit hem in de periode voordat het zover is.

Karel legt het wat gedetailleerder uit: "Voordat alles definitief stuk is, gaat de aansluiting van je gehoorzenuw op die trilhaartjes kapot. Daardoor gaat er een zwakker signaal naar je hersenen en wil je hoorsysteem dat steeds groter wordende gebrek aan geluid compenseren. Er ontstaat hyperactiviteit in het gehoorsysteem: als bepaalde tonen verminderen, wil je brein dat bijsturen door andere tonen te versterken. Daardoor kun je geluiden gaan horen die je normaal gesproken nooit zou meekrijgen. Je hersenen willen eigenlijk veel meer horen dan de zwakkere geluiden die het doorkrijgt van je gehoorzenuw, en dát is de trigger die kan leiden tot het horen van ruis, fluitjes en gepiep."

Dus nog even in simpel Nederlands: als je gehoor steeds meer kapotgaat, wil je brein overcompenseren voor het gebrek aan geluid en gaat het op zoek naar ander geluid om te laten horen. Het zijn een soort fantoomgeluiden, want je hoort dan een piep, ruis of zoem die andere mensen niet kunnen waarnemen!

Niet stressen

Het probleem ontstaat dus gedeeltelijk in je oren, maar de last die je ervan hebt is ook een psychisch ding. Tinnitus kan extra geactiveerd worden door stress of, jawel, frustratie over de tinnitus.

Karel: "Je moet echt afleiding zoeken. Als je de hele dag niets doet en je focust op de herrie in je hoofd, wordt het alleen maar erger. Dat soort frustratie versterkt de tinnitus, net als dat stress en vermoeidheid dit ook kunnen doen. Soms helpt het om zachte achtergrondmuziek aan te zetten, puur om je brein ergens anders op te laten letten."

Herman heeft 't ook

3FM-dj Herman Hofman heeft ook last van tinnitus, met name in zijn linkeroor. Een bijwerking van jarenlang drummen en doorstartjes maken met je koptelefoon op één oor. Het belemmert hem niet in zijn dagelijkse leven, maar hij is er wel veel mee bezig.

Herman: "Ik hoor twee tonen door elkaar heen, allebei hebben ze een andere toonsoort. Superirritant. Het is zo klote dat je er altijd op moet letten, je bent er echt aan overgeleverd. Ik vraag me wel eens af of ik beter zou slapen als ik dit niet had. En het is heel vervelend dat je niet meer even van stilte kan genieten tijdens een wandeling, omdat je continu die 'mmmmmmmmmm' hoort. Ik zou er heel veel voor over hebben om mijn oren weer normaal te kunnen gebruiken."

Zijn er behandelingen?

Er zijn wel wat gevallen bekend waarin de tinnitus spontaan overgaat, maar dat is echt uitzonderlijk. En helaas zijn er ook erg weinig manieren om iets aan je tinnitus te doen. Het laten verdwijnen kan niet, maar qua therapie er is wél een doorbraak geweest. Cognitieve gedragstherapie is het toverwoord, een methode die is ontwikkeld door de Universiteit van Maastricht. Tot nu toe heeft de therapie een hoog succesgehalte en is 'ie als eerste tinnitus-behandeling opgenomen in het basispakket van verzekeraars.

Bij cognitieve gedragstherapie wordt iemand met tinnitus geleerd om het geluid dat ze horen, betekenisloos te maken. Door heel vaak bewust naar dat geluid te luisteren, raakt je brein gewend aan de 'angst' die het daarmee associeert. Daardoor vermindert de angstreactie en raak je er dus zo aan gewend dat je het veel minder hoort, waardoor je leven een stuk draaglijker wordt.

Mocht je hier meer over willen weten: het GGMD heeft meer informatie.

Voorkomen is the way to go

Jezelf te beschermen tegen teveel DB's gaat het best met gehoorbescherming. Er zijn tientallen soorten oordoppen voor verschillende budgetten. Wil je ze gebruiken tijdens concerten of Lowlands binnenkort? Let er dan op dat je doppen met een muziekfilter koopt: zo blijft de kwaliteit goed en klinkt het niet dof, zoals met gele schuimdopjes het geval is.

Daarnaast kun je ook een app op je telefoon installeren die het aantal DB's tijdens een concert of festival meet. Tikt 'ie de 85 of hoger aan? Plug de doppen in! Daarnaast kun je veranderingen in je gehoor monitoren door regelmatig een test te laten doen bij een specialist of zelf je gehoor te testen met de Oorcheck. Be smart en zorg ervoor dat je de rest van je leven nog van toffe livemuziek kunt blijven genieten!

Meer weten over tinnitus?

Binnenkort verschijnt er op 3FM.nl een artikel over dit onderwerp: het verhaal van Robin (28) die tinnitus opliep na een avond feesten. Hij vertelt wat voor impact het op zijn leven heeft, de negatieve gedachten waar hij mee dealde en de manier waarop hij ermee heeft leren leven.