Oliver (20) en Rogier (29) vertellen over hun afwezige vaders

Olivier heeft zijn vader nooit actief in zijn leven gehad. “Mijn ouders hebben elkaar op werk ontmoet. Mijn vader woonde officieel in Amerika, maar verbleef voor een tijdje hier in Nederland. Mijn vader had een affaire met mijn moeder, thuis in Amerika had hij zelf een gezin. Ze werden verliefd op elkaar en mijn moeder raakte zwanger. Mijn moeder besloot om mij te houden, mijn vader vertrok kort daarna weer naar de VS.”

Olivier weet niet anders dan dat hij geen vader heeft. “Ik heb mijn vader niet gezien tot ik acht jaar oud was. Ik ging toen met mijn moeder naar Brussel, om hem te zien. Ik was zo zenuwachtig. Het voelde onnatuurlijk om mijn vader te zien, omdat ik geen idee had wie hij was. Hij heeft zijn gezin nooit vertelt dat ik besta, het was allemaal in het geheim.”

Herkenning

“Ik zag hem voor de tweede keer toen ik elf was. We deden leuke dingen samen, een rondje karten of naar een museum, maar het voelde niet goed want hij ging altijd weer weg. Dat was echt eng voor mij als kleine jongen. Ik was altijd erg verdrietig als hij weer wegging. Ik wilde dat hij in mijn leven was en snapte niet waarom dat niet kon. Later, toen ik wat ouder was viel het me op dat ik mezelf herkende in deze man. Ik leek op hem, maar ik kende hem niet. Dat was weer een verwarrende realisatie."

Recht op een vader

Psycholoog Chris Muller, gespecialiseerd in kind-ouder relaties, ziet het onbegrip vaker in haar werkveld. “Een kind kan nog niet goed snappen waarom hij een ouder niet kan bereiken. Vaak krijgt het kind het gevoel dat hij iets fout heeft gedaan, omdat de vader niet in zijn leven is of wil zijn. Dat is enorm lastig, omdat je als kind recht hebt op een vader en dat ook echt zo voelt. Als dat dan anders loopt, kan je enorm boos voelen of verdrietig voelen en niet weten hoe daarmee om te gaan.”

Boos

Olivier ervaarde die boosheid ook. “Jarenlang probeerde ik te zoeken naar waarom hij deed alsof ik niet bestond. Nu ik wat ouder ben zie ik alles wat helderder. Ik ben het niet eens met zijn keuze om te leven in een leugen en ik vind het onwijs laf dat hij geen verantwoordelijkheid neemt over het feit dat hij een kind heeft, maar ik snap het nu wel meer. Hij heeft ook een leven in Amerika en als hij zou vertellen dat ik besta, zou zijn leven uit elkaar vallen. Ik denk wel dat hij spijt heeft dat hij het nooit eerder heeft verteld en mij de aandacht had willen geven die ik verdien.”

Opeens weg

Rogier (29) had tot zijn negende een normale vader. “Vroeger was mijn vader gewoon aanwezig. Totdat mijn ouders gingen scheiden en mijn vader ons verliet. Zijn bedrijf was failliet gegaan en hij dronk veel alcohol. Hij woonde toen bij zijn moeder. Ik wist waar hij was, maar ik zag hem toen bijna nooit. Opeens was hij weg en bleef ik met mijn moeder en zus over. Dat was een erg lastige en verwarrende tijd.”

Geen goed voorbeeld

Rogier is ook lang boos geweest op zijn afwezige vader. “Ik was boos op hoe hij ons had achtergelaten. Boos op hem die als vijfenvijftigjarige man bij zijn moeder woonde en zijn leven niet op orde had. Ik hoorde via via allemaal nare dingen over hem. Hij zou vaak naar de hoeren gaan en verslaafd zijn aan alcohol. Ik ben hem toen ik zestien was gaan opzoeken, hij zag eruit als een soort zwerver en praatte warrig tegen me. Ik vroeg hem hoe ik hem ooit als een voorbeeld moest zien, als hij al deze nare dingen deed. Daarop antwoordde hij: ‘Dat doen mannen gewoon'.”

“Als zoon kan je bepaald gedrag van je vader met mannelijkheid gaan associëren,” vertelt Chris. “Er kunnen dan later in je leven vragen omhoogkomen over wie jij als man bent. Hoe kan je zorgen dat jij wel een goede vader bent? Hoe verhoud jij je tot mannen en vrouwen? En hoe moet jij man zijn en dan vooral anders dan je vader? Hoe moet je de puberteit doorkomen? Dat is allemaal lastig om uit te zoeken wanneer je geen fijn rolmodel hebt gehad.”

Emotioneler dan andere mannen

“Ik denk wel dat ik een emotionelere man ben door de afwezigheid van mijn vader,” vertelt Rogier. “Ik was meer gefocust op mijn moeder omdat mijn vader er simpelweg niet was. Ik denk dat ik het stukje mannelijkheid in mij ook wel een beetje heb uitgeschakeld, omdat het voorbeeld wat ik van een man had gehad, zeker niet iets was wat ik wilde zijn.”

Olivier had heeft ondanks de afwezigheid van zijn vader wel een vaderfiguur in zijn leven. “Mijn stiefvader is echt een hele lieve man. Hij is ook echt wel een vaderfiguur, maar toch niet echt mijn vader. Het voelt onnatuurlijk om iemand die niet mijn vader is wel als mijn vader te zien. Ook al zou ik dat wel willen, dat lukt gewoon niet. Een echte vader ga ik nooit meer krijgen, daar heb ik vrede mee.”

Praten met je afwezige vader

Zowel Olivier als Rogier hebben op een gegeven moment een poging gedaan om hun vaders emotioneel te bereiken en terug te krijgen. “Ik heb voor het laatst met mijn vader gepraat toen ik achttien was,” vertelt Olivier. "We zagen elkaar toen weer in Nederland. Ik heb hem toen uitgelegd hoe ik me voelde over zijn afwezigheid en gevraagd naar hoe hij dit kon doen. Hij reageerde begripvol en zei dat hij mijn boosheid begreep en dat hij het ook lastig vond, maar uiteindelijk heeft dat gesprek niks veranderd aan de situatie.”

“Voordat je met je vader in gesprek gaat kun je het beste eerst je eigen wond helen,” vertelt psycholoog Chris. “Zo’n gesprek aangaan is lastig, want jij als kind neemt nu de ouderlijke rol aan om hem op zijn gedrag aan te spreken. Tegelijkertijd wil het kind in jou ook alsnog erkenning voor de pijn krijgen."

Het is goed zo

De vader van Rogier kreeg een aantal jaar geleden longkanker, waarna hij een euthanasietraject inging. “Toen ik hoorde dat hij snel zou overlijden heb ik nog tien dagen gehad om bij hem te zijn en hem alles te vragen wat ik wilde. We hebben het toen gehad over de situatie waar hij in had gezeten, met zijn verslaving. We hebben het ook gehad over mijn boosheid, hij heeft ook nog zijn excuses aangeboden over hoe alles was gegaan. Hij was toen veel rustiger dan de jaren daarvoor. Bijzonder is dat, dat als iemand stervende is dat zijn gedrag dan even niet meer uitmaakt, dat het dan opeens allemaal wel goed is zo.”

Rogier vond vooral door therapie rust in de band met zijn vader. “Ik heb vijf jaar lang in therapie gezeten wat mij enorm heeft geholpen met het verwerken van mijn vaders gedrag. Ik zag de man die mijn psycholoog was ergens misschien wel als een vaderfiguur en ik ben hem eeuwig dankbaar voor het lichter maken van mijn verwerking.”

Prestatiedrang

Olivier heeft het gemis van zijn vader ondertussen ook een plekje kunnen geven. “Ik praat er veel over met mijn moeder. Op dit moment heb ik geen contact meer met mijn vader. Ik stuurde hem eerst nog wel eens updates over mijn leven via de mail, maar er gaat niks meer veranderen en dat blijft de realiteit. Ik heb bezig met het helen van mijn eigen wond, ook door therapie. Ik heb door het gemist van mijn vader een heftige drang om te presteren gekregen, misschien met de hoop dat hij me dan wel ooit zal zien. Daar ben ik nu mee aan de slag en ik hoop dat ik ook daar uiteindelijk vrede mee kan krijgen.”

Ik ga het anders doen

“Omdat ik zelf als kleine jongen veel gemist heb door de afwezigheid van mijn vader wil ik het zelf helemaal anders gaan doen,” vertelt Olivier. “Ik wil super graag zelf vader worden over een aantal jaar. Ik wil dan wel echt verantwoordelijkheid nemen voor mij kind en het de aandacht en liefde geven die het verdient.”

Ook Rogier wil graag vader worden. “Ik hoop dat ik zelf ook ooit vader wordt,” zegt hij. “Mijn visie op ouderschap is wel veranderd door mijn afwezige vader. Ik zou namelijk niet aan kinderen beginnen voor ik zeker weet dat zowel de moeder als ik samen altijd zorg kunnen blijven dragen voor het kind. Ik vind het belangrijk om later binnen een gezin goed te blijven communiceren over wat er speelt op de achtergrond. Dat er ruimte is om te praten over dingen die niet goed gaan, ook met de kinderen.”

Dossier Man Up!

Mannen zijn sterk en handig, fixen op vrouwen, zijn lomp en janken niet. Een stereotypebeeld van de man. Klopt dat anno 2022 nog? Zijn mannen van nature jagers als het gaat om seks en flirten? En is het oké om je kwetsbaar op te stellen als man? Dat zoekt 3FM-DJ Andres Odijk samen met HUMAN uit in dossier Man Up! Check alle verhalen via 3FM.nl/manup.