Kaleb (21) is doof en pikt een te makkelijke baan niet

Kaleb (21) is heel zijn leven al doof. En dat is niet makkelijk als je een opleiding volgt, een stage of baan zoekt. Het is nu eenmaal zo: horende mensen zitten niet altijd te wachten op doven. Maar Kaleb is een vrolijke doorzetter en zit niet bij de pakken neer, hoe frustrerend het ook mag zijn soms. Dit is zijn verhaal.

Kaleb doet nu een ICT-opleiding, waarbij hij verschillende stages moet doen. “Om überhaupt een stage te vinden, is best wel moeilijk. Maar toen ik eindelijk een stage had gevonden, zetten ze mij in om gloeilampen in elkaar te zetten. Dat is een veel te makkelijke taak voor mij, ik doe een ICT-opleiding.”

Doven worden weggestopt

Daar zei Kaleb dus wat van. “Ik ben niet dom,” vertelt hij. “Horende mensen snappen vaak niet hoe ze moeten communiceren met doven. Ze hebben geen zin om er energie in te stoppen of een dove te begeleiden. Hierdoor krijgen dove mensen vaak te makkelijke taken waarbij ze weinig moeten communiceren. Zo worden ze een beetje weggestopt in het bedrijf. Omdat veel dove mensen dit niet pikken, botst dat met de werkgever.”

Kaleb baalt ervan dat hij zo zijn best moet doen voor een ‘normale’ stageplek. “Maar ik ben geen opgever. Als dove moet je wat harder werken voor je doel. Ik ben een vechter, maar niet elke dove heeft die kracht. Daarom ga ik na mijn opleiding samen met mijn vader een bedrijf opstarten.”

“Veel dove mensen krijgen een functie toegewezen die te makkelijk is of niet bij hun opleiding past. Binnen ons bedrijf wil ik jonge doven en slechthorenden helpen aan een passende opleiding of een baan die aansluit bij hun opleiding. We werken dan samen met bedrijven die open staan voor dove mensen. Zo maken we doven en slechthorenden zichtbaar in de maatschappij en helpen we hen aan een leuke baan.”

'Sorry, geen plek'

Niet alleen het vinden van een passende werkplek is lastig voor mensen als Kaleb, ook het vinden van een school is pittig. “Bij veel mbo’s werd ik afgewezen. Ze hadden geen plek voor dove mensen, zeiden ze. Dat was frustrerend. Na een hele tijd zoeken werd ik aangenomen bij een school waar jongeren leren om te integreren. Maar omdat dit geen DUO-instelling is, kreeg ik via het UWV geen tolk-uren aangeboden.”

“Na heel veel overleggen met het UWV, mijn school en mijn ouders, vergoedt mijn school zes tolk-uren. Ik kan een tolk inhuren bij taalvakken als Nederlands en Engels. Bij andere vakken moet ik het zonder doen. Dat gaat prima.”

Communiceren met horende mensen

Een tolk is erg belangrijk voor Kaleb, omdat hij via een tolk het beste kan communiceren met horende mensen die geen gebarentaal kunnen. “Ik kan wel liplezen, maar als ik dat de hele dag moet doen is dat te vermoeiend. Dat hou ik niet vol.”

Van de beschikbare tolkuren kan Kaleb een tolk inhuren. Dat heeft hij ook gedaan voor dit interview. Kaleb zit naast de interviewer, tegenover de tolk. Via de tolk gaan de vragen naar Kaleb en via de tolk gaan de antwoorden terug naar de interviewer. Met deze tolk heeft Kaleb nog nooit gewerkt, dus moeten ze op het begin een beetje aan elkaar wennen. Kaleb gaat namelijk soms zo snel met zijn gebaren, dat de tolk het niet kan volgen. "Even iets rustiger!" lacht de tolk. Kaleb lacht en maakt zijn gebaren trager.

Verder is het voor Kaleb geen probleem om te communiceren met horende mensen. “Ik heb horende en dove vrienden. Ik vind het leuk om met beiden om te gaan. Met mijn horende vrienden van het voetbal drinken we vaak een biertje. We praten via WhatsApp, ook kennen ze een aantal gebaren. Met mijn dove vrienden ga ik soms een weekendje weg of gaan we naar een feest voor doven en slechthorenden. Daar trilt de muziek in de vloeren. Op die manier luisteren we dan muziek.”

Binnenkort krijgt Kaleb misschien een CI (een soort gehoorapparaat). Hij hoopt dat de ruis die hij af en toe hoort dan weg gaat en hij iets beter kan horen. Maar wat hij liever zou willen zijn? Horend of doof? Dan kiest hij voor doof. “Ik weet niet anders. En ik vind het prima. Uiteindelijk zijn we allemaal hetzelfde.”

Dit is een verhaal mede mogelijk gemaakt door FNO, dat zich inzet voor kwetsbare groepen in de samenleving en kansen wil vergroten van mensen met een beperking of chronische aandoening. Aanstaande 13 november is hun jaarlijkse evenement de Club van 100, waar honderd sleutelpersonen met jongeren in gesprek gaan om problemen op de politieke en maatschappelijke agenda te zetten. Tot die tijd brengt Tussenuur inspirerende verhalen van jongeren met chronische aandoeningen.