Israel (28) vluchtte in 2019 uit Ruinerwold, nu vraagt hij op Instagram aandacht voor psychisch geweld

Hey Israel, wat is psychisch geweld en hoe uitte het zich toen jij nog in Ruinerwold woonde?

"Psychisch geweld is een patroon waarbij je mentaal mishandeld wordt. Bij mij uitte het zich vooral in de controle van mijn vader. Ik had de hele tijd het gevoel dat ik in de gaten gehouden werd. Ik moet zeggen dat ik dat moeilijk vind om dat goed uit te leggen. Hij leek voortdurend aanwezig te zijn, ook in mijn hoofd. Bij alles wat ik deed was ik ermee bezig of hij het wel goed vond.

En hij wisselde vaak in emoties. Het is een spel van aantrekken en afstoten. Dat is heel verwarrend, omdat je de hele tijd leeft met de angst iets fout te doen. Je twijfelt aan jezelf en durft niks meer te doen. Als ik met iets zat of het ergens niet mee eens was, hield ik dat voor mezelf. Het delen was niet mogelijk omdat ik bang was dat ik de situatie erger zou maken. Of dat ik of mijn broertjes en zusjes gestraft zouden worden."

Je studeert nu Audiovisuele Media. Samen met studiegenoten ben je het Instagramaccount Stille Schade begonnen om aandacht te vragen voor psychisch geweld. Hoe doen jullie dat?

"Ons plan is om drie video’s te maken die verschillende situaties van psychische mishandeling onder jongeren laten zien. De video’s zijn eigenlijk rode vlaggen. We proberen te laten zien dat huiselijk geweld niet altijd fysiek hoeft te zijn.

De eerste video is af. Hierin zie je hoe een jonge vrouw aan haar vriend vraagt of ze met haar vriendinnen uit mag gaan. De sfeer slaat direct om. Haar vriend reageert geïrriteerd en verwijt haar dat ze niet graag bij hem is. Hij begint haar een schuldgevoel aan te praten. Ondertussen valt achter de vrouw servies uit een houten kast. Dat symboliseert haar stabiliteit en zelfvertrouwen. De conversatie verloopt rustig, maar je ziet hoe ze in zichzelf keert. Het gesprek beschadigt haar wel degelijk, alleen dan mentaal."

Meer weten over de dialoog die gevoerd wordt in de video? Check het hier.

Wat zijn andere voorbeelden van psychisch geweld?

“In de tweede video focussen we ons op de boodschap dat psychisch geweld zich ook kan uiten in de vorm van controlerend en kleinerend appcontact. De kijker ziet een meisje appen op de bank. De camera draait om haar heen en je ziet alle manipulatieve en schadelijke appjes die zij ontvangt van een vriendin. Samen vormen ze een net dat haar gevangen houdt en haar isoleert van de echte wereld.

Een ander voorbeeld laten we in de derde video zien. Die gaat over een jongetje die de hele tijd in de gaten wordt gehouden door zijn moeder. Hij lijkt alleen thuis te zijn, totdat je als kijker een opvallende bewakingscamera ziet. Dan wordt duidelijk dat de jongen niks durft te doen omdat zijn gedrag door iemand gecontroleerd wordt. In het volgende beeld zie je hoe de moeder op haar kantoor naar de bewakingsbeelden kijkt. Met deze video willen we laten zien dat iemand obsessief in de gaten houden ook een vorm is van psychisch geweld.

We werken samen met Stichting Het Verdwenen Zelf. Deze organisatie helpt slachtoffers inzicht te krijgen in waarom psychisch geweld zo beschadigend kan zijn en helpt hen om vertrouwen en kracht in zichzelf te herstellen. Grondlegger Iris Koops heeft de dialoog voor het eerste filmpje geschreven.”

Waarom vind je het belangrijk dat er meer aandacht komt voor mentale mishandeling?

"Ik wil meer bewustzijn creëren over hoe psychisch geweld zich kan uiten, omdat ik denk dat veel mensen het moeilijk vinden zich voor te stellen wat het inhoudt. Je kunt fysiek geslagen worden of opgesloten worden. Maar bij psychisch geweld is de mishandeling mentaal. Slachtoffers kunnen jarenlang gemanipuleerd en gekleineerd worden waardoor ze ook geestelijk opgesloten raken. De deur naar buiten kan misschien wel open zijn, maar je bent zo bang gemaakt, dat naar buiten gaan simpelweg geen mogelijkheid meer is. Op een gegeven moment zit je opgesloten in je hoofd. Het psychische geweld heeft bij mij de grootste schade aangericht."

Is psychisch geweld iets wat je de rest van je leven met je meedraagt?

"Ja, maar ik denk dat je al je levenservaringen, goed en slecht, met je meedraagt. Soms droom ik nog over mijn vader. Dan lukt het mij bijvoorbeeld maar niet om te ontsnappen aan zijn macht. Ik blijf doen wat hij zegt, terwijl ik heel sterk voel dat ik dat niet wil. Maar ik kan niet anders. Ik zit vast. Dan word ik wakker en realiseer ik me dat ik vrij ben, maar in mijn nachtmerries ben ik weer terug bij af en hunker ik naar zijn goedkeuring."

Hoe is je herstelproces gegaan?

"Ik denk dat praten het meeste geholpen heeft. Ik woonde nadat ik was gevlucht bij een hulpverlenersfamilie en ik ging één keer per week naar een sociotherapeut en psycholoog. Ik kreeg veel adviezen, en kon eindelijk mijn verhaal doen. Dat is alleen maar goed geweest voor de verwerking. En de familie waar ik verbleef liet mij inzien hoe een gezin óók kan zijn en hoe vrijheid voelt."

Hoe kijk je nu naar vrijheid?

"Ik ben die enorm gaan waarderen. Ik heb nu meer vrijheid dan ik ooit heb gehad. Dat maakt het ook weer ingewikkeld en mij kwetsbaar, omdat het evengoed van je afgepakt kan worden. Bij psychisch geweld gebeurt dat bijvoorbeeld geleidelijk. Soms heb je het pas door als je er al diep zit. Het geweld dat mij is aangedaan zal altijd bij me blijven, maar ik kan nu zelf bepalen hoe ik ermee omga. Hoe groot ik de last maak. Ik ben vooral heel dankbaar dat ik mijn vrijheid heb hervonden."

Hulp nodig?

Stichting Het Verdwenen Zelf ondersteunt slachtoffers van psychisch en emotioneel geweld via een uitgebreid dienstenaanbod. De workshops en de boeken helpen slachtoffers om de regie over hun eigen leven stukje bij beetje terug te krijgen. Daarnaast is een netwerk van circa dertig behandelaren aan de stichting verbonden, waar slachtoffers terecht kunnen voor gespecialiseerde hulp.