Naar cookieinstellingen
HUMAN

ADHD en psychische klachten gaan vaak samen: "Bij een ADHD'er komt negativiteit veel harder binnen"

foto: Maartje Harms & Emily Breedveldfoto: Maartje Harms & Emily Breedveld
  1. Nieuwschevron right
  2. ADHD en psychische klachten gaan vaak samen: "Bij een ADHD'er komt negativiteit veel harder binnen"

Als je ADHD hebt, kost het je waarschijnlijk meer tijd en moeite om een taak af te krijgen dan iemand zonder ADHD. Hier kan je erg moe en gestrest van worden. Als je lang rondloopt met ADHD zonder er hulp bij te krijgen, zou dit zelfs kunnen leiden tot een burn-out of andere psychische klachten. In dit artikel vertellen Noaz (22) en Astrid (31) over de problemen waar zij mee te maken krijgen.

Noaz Asbroek (22) werd op school altijd weggezet als het vervelende kind. "Je weet wel, die drukke die z’n mond niet kon houden. Ik werd er iedere dag wel een keer uitgestuurd."

"Ik had veel last van prikkelverwerking. Ik werkte bij de groenteboer, ik kon me daar niet focussen op de klant en ik kon niks onthouden. Dan werd ik voor drie dingen naar achter gestuurd en kwam ik met één terug."Toen mijn vader de diagnose kreeg, dacht ik: misschien heb ik dit ook wel."

foto: Maartje Harms

Noaz

Opname in een kliniek

De wachtlijsten voor het ADHD-onderzoek en daarna voor de hulp waren erg lang. Tussen het eerste gesprek bij de huisarts en het moment dat Noaz geholpen kon worden zat een jaar. Hij kreeg de diagnose toen hij zeventien was. "Ondertussen kon ik de prikkels die ik binnenkreeg steeds slechter verwerken. Ik had energie voor tien. Ik had een aantal baantjes en ik ging naar school, maar mijn hoofd kon het allemaal niet meer aan. Ik belandde in een burn-out en ging nergens meer naar toe. Ik lag heel de dag in bed en ik was angstig, omdat ik geen perspectief had. Verder ging ik alleen af en toe naar mijn paard."

Noaz ging ADHD medicatie gebruiken, maar kreeg last van bijwerkingen. "Ik viel af, kreeg suïcidale gedachten en had een continue spanning in mijn lijf. Op een gegeven moment ging het zo slecht met me dat ik met een depressie werd opgenomen in een kliniek. Daar heb ik geleerd dat het allemaal niet zo erg is als ik even stil sta, de wereld draait wel door.”

Ben jij benieuwd hoe het eraan toegaat in het hoofd van iemand met ADHD? Check dan onze podcast!👇

In het hoofd van

In het hoofd van

Altijd door willen gaan

Astrid van Meijeren (31) herkent zich in het altijd door willen gaan. Zij kreeg de diagnose ADHD toen ze zeven was. Ook toen haar beide ouders kort na elkaar overleden, terwijl Astrid zwanger was van haar eerste kind, nam ze geen rust. Hierdoor kreeg ze een burn-out en depressieve gevoelens. “Mijn hele leven was aan het wankelen,” vertelt Astrid. “Ook mijn werk vond ik niet meer leuk. Dan blus je jezelf uit door alsmaar door te gaan.”

foto: Emily Breedveld

ADHD en psychische klachten

Astrid denkt dat ADHD en psychische klachten sowieso met elkaar te maken hebben. “Het zijn toch een aantal stoffen in je hersenen die anders werken. Voor een ADHD’er komt negativiteit veel harder binnen,” vertelt ze. “Je kunt honderd complimenten krijgen, maar dat ene kritiekpunt is hetgeen dat blijft hangen. Als ADHD’er krijg je jezelf ook bijna niet meer op het positieve gedachtenspoor.”

Noaz merkt dat hij meer verslagen is dan vrienden als er iets vervelends gebeurt. “Dat past bij mijn ADHD. Als ik iets wil doen moet het nú gedaan worden en goed ook, of ik doe het helemaal niet. Er is geen middenweg. Dat is ook zo met mijn emoties: of ik vind het heel erg en dan moet er wat aan gedaan worden, of het boeit me niet en ik denk: maak je niet zo druk.”

ADHD en psychische problemen

ADHD is een aandachtstekortstoornis of hyperactiviteitstoornis. Iemand met ADHD is vaak hyperactief, impulsief en heeft concentratieproblemen.

Psychiater Sandra Kooij, gespecialiseerd in ADHD en werkzaam bij PsyQ Den Haag, ziet ook dat ADHD en psychische klachten met elkaar te maken hebben. "Als je door je ADHD keihard moet werken en doodmoe bent, maar niet hetzelfde bereikt als een ander en je niet weet waarom, kun je daar somber van worden. Dan voel je je heel machteloos en opgesloten in jezelf," vertelt ze.

Daarbij hebben mensen met ADHD volgens Sandra vaker aanleg voor verschillende psychische problemen. "We denken dat de hersenen bij ADHD wat anders werken, maar we kunnen niet precies aanwijzen waar dat dan zit. We weten wel welke gebieden betrokken zijn, daar zien we ander functioneren. Bij ADHD zijn de hersengebieden die te maken hebben met planning, overzicht, besluiten nemen, kunnen focussen en emotionele stabiliteit minder actief."

Tot slot zijn ADHD en andere psychische problemen vaak erfelijk. "Aanleg voor psychische problemen is iets dat vaak in de familie voorkomt. Die problemen clusteren vaak bij elkaar. Maar er zijn ook gezinnen waar de kinderen nergens last van hebben terwijl de ouders meerdere problemen hebben, en andersom."

Volgens Sandra kunnen veel psychische klachten voorkomen worden door ADHD op tijd te erkennen en te behandelen.

Overprikkeling voorkomen

Het gaat nu goed met Noaz. Toen hij uit de kliniek kwam kreeg hij een baan aangeboden bij stichting MIND als ervaringsdeskundige. "Dat betekent dat ik mijn eigen ervaringen met de geestelijke gezondheidszorg (ggz), in combinatie met de verhalen die ik hoor van andere jongeren, inzet richting beleidsmakers. Dit doe ik door op te treden in de media en door aan te sluiten bij overleggen betreft beleid."

Maar hij blijft kwetsbaar en houdt er altijd rekening mee dat hij niet overprikkeld raakt en goed rust neemt als dat toch gebeurt. Zo voorkomt hij dat hij weer in een burn-out of depressie komt. “Ik heb moeten leren welke signalen mijn lichaam geeft als ik overprikkeld raak. Het is als ADHD’er moeilijk om dat op te merken, omdat je vaak alsnog veel energie hebt.”

Als Noaz overprikkeld is, moet hij iets alleen doen. “Dit kan van alles zijn, zoals mijn treinreis naar huis van twee uur of even bezig zijn met de paarden. Als het echt erg is moet ik slapen tot het over is. Wat ook belangrijk is, is praten met mensen als het even niet zo lekker gaat. Dit heb ik de vorige keer niet gedaan.”

ADHD en vrouwen

Ook Astrid is van haar burn-out en depressie afgekomen. “Ik ben er uitgekomen door rust te nemen en te reflecteren op waar het mis was gegaan en wat ik met mijn leven wilde. En door de juiste hulp te zoeken. Ik denk dat iedere ADHD’er een coach zou moeten hebben.”

Nu heeft Astrid een Instagramaccount (@vrouwenadhd), blog en geeft ze online training over vrouwen en ADHD, waarmee ze andere vrouwen met ADHD wil leren hoe ze het beste met hun chaotische brein om kunnen gaan.

Vrouwen worden vaak pas laat gediagnosticeerd met ADHD. Dit komt onder andere doordat bij ADHD meestal in eerste instantie wordt gedacht aan drukke jongens, terwijl meiden met ADHD vaak niet druk, maar dromerig zijn. Dit zie je minder goed aan de buitenkant. Ook leren meisjes op jonge leeftijd al om zich aan te passen aan hun omgeving en zo hun ADHD te verbloemen.

Astrid vindt dat er over de consequenties van ADHD voor vrouwen nog veel te weinig bekend is. “Van vrouwen wordt in deze maatschappij verwacht dat ze alle ballen hoog houden: in het gezin en het huishouden, op het werk, bij de sportclub, bij vriendinnen... Als dit niet lukt kunnen ze op weinig begrip rekenen. Vanuit mijn eigen ervaring kan ik vrouwen natuurlijk beter helpen dan mannen. Mijn missie is aandacht creëren voor ADHD bij vrouwen.”

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

ADHD als gave

Astrid wil de vrouwen leren dat ze niet hoeven te leven zoals iemand zonder ADHD. "Ik probeer te kijken naar wat voor hen werkt, ze moeten de spelregels van hun eigen ADHD leren kennen. Als iemand altijd het beste kan opruimen om 22.00 ’s avonds, dan moet je misschien gewoon ’s avonds gaan opruimen in plaats van overdag omdat dat de standaard is."

Astrid ziet haar ADHD inmiddels als een gave. “Er zijn maar weinig breinen die zo snel en creatief kunnen denken,” legt ze uit. “ADHD’ers denken out of the box en oplossingsgericht. Ondertussen kunnen ze oog houden voor de omgeving. Een enorme prikkelbom, maar ADHD’ers kunnen dat wel.”

Zie jij het leven niet meer zitten? Praten kan opluchten. Je kan 24/7 anoniem chatten via 113.nl of bellen met 113 of 0800-0113 (gratis)

#openup-week

Dit jaar is van 10 t/m 15 oktober de vijfde editie van de #openup-week. Dit is een themaweek van 3FM, NPO3 en FunX, op initiatief van omroep HUMAN en MIND. Tijdens de #openup-week besteden we aandacht aan mentale gezondheid bij jongeren en stimuleren we je om ook open te zijn over hoe het nu écht met je gaat. Meer weten? Check 3FM.nl/openup

Wil jij een idee krijgen van jouw mentale bui vandaag? Maak dan Check Je Bui! Een speciale mentale test om vijf jaar #openup te vieren.

Ster advertentie
Ster advertentie

Download nu de 3FM app

NPO 3FM is dé plek voor de nieuwste muziek en de beste artiesten. Altijd en overal luisteren en appen naar Wijnand in de Ochtend, Barend & Benner en podcasts zoals 'Lang Verhaal Kort' en 'De Machine'? Dat kan!

Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op NPO 3FM

NPO 3FM gebruikt Functionele en Analytische cookies voor websites optimalisatie en metingen. Geef voor andere cookies je voorkeuren op.

Meer uitleg

Waarom cookies?

De Nederlandse Publieke Omroep plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van de Nederlandse Publieke Omroep gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Analytische cookies voor Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van AT Internet hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Cookies gezet doorAT Internet bevatten alleen een uniek nummer en zijn NPO-specifiek, deze worden niet gebruikt om NPO-bezoekers buiten de NPO-sites te volgen. JavaScript zorgt ervoor dat metingen niet gecached kunnen worden zodat we een herhaalde page-view kunnen tellen.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van de Nederlandse Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek NOBO/Vinex. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk en optimaal mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina\’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s, bezoekers zijn niet uniek te identificeren
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Sociale Media cookies

Cookies om de inhoud van onze website te delen via social media

De artikelen en video’s die je op onze website bekijkt, kun je door middel van buttons delen via social media. Voor het functioneren van deze buttons wordt gebruik gemaakt van social media cookies van de social media partijen, zodat deze je herkennen op het moment dat je een artikel of video wilt delen.

Deze cookies maken het dus mogelijk dat

Bij Social Media sites Ingelogde gebruikers, bijvoorbeeld Twitter of Facebook, het mogelijk is sommige inhoud van onze website direct te delen op die sites. Voor de cookies die de social medianetwerken plaatsen en de mogelijke data die zij hiermee verzamelen, verwijzen wij ook naar de verklaringen die deze partijen op hun eigen websites daarover geven; zie de links hieronder. Let op dat deze verklaringen regelmatig kunnen wijzigen. NPO heeft daar geen invloed op.

  • Facebook (https://www.facebook.com/policies/cookies/)
  • Google+ / Youtube (https://policies.google.com/privacy?hl=nl)
  • Twitter (https://twitter.com/en/privacy)
  • Instagram (https://help.instagram.com/1896641480634370?ref=ig)

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil sociale media koppelingen zoals Facebook berichten en YouTube video’s kunnen zien op deze site:

    Hiermee sta je het plaatsen van cookies door sociale medianetwerken toe. Deze netwerken kunnen je volgen en je internetgedrag gebruiken voor andere doeleinden buiten de NPO om.