Hooman (28) koppelt duizenden asielzoekers en vluchtelingen aan festivals

Hooman werd geboren in Iran en vluchtte op jonge leeftijd met zijn ouders naar Duitsland. Na de middelbare school studeerde hij in Leeuwarden. "Toen ik bijna klaar was met mijn studie, wilde ik vooral veel geld verdienen. Ik was naar Amerika geweest en had daar een dikke marketingbaan aangeboden gekregen. Ik zag mijn toekomst al helemaal voor me."

Maar in de tijd dat Hooman afstudeerde, in 2016-2017, was de vluchtelingencrisis in Europa gestart. Dagelijks waren er nieuwsberichten over bootjes op de Middellandse zee en trekkende vluchtelingen door Europa. Het raakte Hooman zo, dat hij besloot langs te gaan bij een asielzoekerscentrum (azc) in de buurt.

"Ik zag daar mensen die er hetzelfde uitzagen als ik, mensen die uit mijn geboorteland kwamen. Ze vertelden mij over het racisme dat ze meemaakten, over uitsluiting en dat het moeilijk was om een netwerk op te bouwen. Daar schrok ik van. Mijn ouders en ik hadden hetzelfde meegemaakt toen ik we twintig jaar geleden in Duitsland kwamen. Is er in die twintig jaar niets veranderd?"

Het eerste festival

Onbekend maakt onbemind. Hooman wilde de azc-bewoners met de Nederlanders in contact brengen, en startte New Faces. Hij begon met het festival Welcome to the village in 2017. Hooman wist dat het festival zo'n vijfhonderd vrijwilligers had, en vroeg de organisatoren of ze ook iets met het azc deden dat honderd meter van het festivalterrein lag.

"Dat deden ze niet, maar ze wilden het wel. Toen heb ik 54 nieuwkomers geregeld. Ze hadden allemaal verschillende leeftijden, opleidingsniveau's en landen van herkomst. Wat de nieuwkomers met elkaar verbond was dat ze allemaal heel erg gedeprimeerd waren, maar toch sterk. Je komt niet zomaar van verschillende continenten naar Nederland, daarvoor moet je ook een sterk persoon zijn en weerbaar zijn. Ik herkende mijn ouders in hen."

Hooman zag dat de nieuwkomers veel energie kregen van het helpen op de festivals. Eigenlijk kregen ze weer de kans om iets te doen. Na het eerste festivalweekend kwamen ze bij hem terug met allemaal mooie verhalen.

Als asielzoeker in Nederland mag je maar 24 weken per jaar betaald werken. Wanneer een asielzoeker werk heeft gevonden voor zo'n korte periode, moeten ze daar wel eerst een special vergunning voor aanvragen. Voor vrijwilligerswerk is zo'n vergunning niet nodig.

De nieuwkomers doen uiteenlopend werk op de festivals. Ze helpen met de opbouw, tickets in de catering. Ook zijn er steeds meer culturele instanties die via New Faces nieuwkomers inzetten als vrijwilliger. Waar mogelijk ziet Hooman het liefst dat nieuwkomers betaald krijgen voor hun werk. Dat is makkelijker wanneer zij al een verblijfsvergunning hebben want dan is die vergunning niet nodig, maar ook met asielzoekers kijkt hij altijd naar passende oplossingen.

Niloo (35) en Behzad (33) werkte samen op meerdere festivals

Niloo en Behzad vluchtte samen uit Iran in 2018. Lange tijd zaten ze in Leeuwarden in een azc. In 2019 waren ze met zijn tweeën voor het eerst vrijwilliger op een festival.

"Het was geweldig," zegt Behzad. "Het was echt een compleet nieuwe ervaring voor mij. In Iran heb je helemaal geen festivals zoals hier. Als vrijwilliger op het festival kreeg ik de kans om nieuwe mensen te ontmoeten en de Nederlandse cultuur te leren kennen. Dat ging heel makkelijk, terwijl ik normaal niet makkelijk contact maak. Ik kwam los uit de innerlijke gevangenis die ik voor mijzelf gebouwd had."

Niet alleen doet de verandering van omgeving ze goed, het contact met Nederlanders brengt ook veel. "Het was de eerste keer dat we echt onder de Nederlanders waren en een festival mee te maken dat zo anders is als in Iran. Nederlanders op festivals zijn zo vrij en open. Ze staan open voor nieuwe dingen en leven echt in het nu. Ze maken zich geen zorgen om de toekomst," legt Niloo uit. "Toen we net uit Iran kwamen konden wij dat nog niet, maar nu proberen we meer zoals de Nederlanders te zijn: licht."

Niloo en Behzad vinden het jammer dat er door corona zoveel festivals niet door gaan. "Ons leven is soms best geïsoleerd, omdat we nog geen passende banen hebben gevonden. Werken op festivals is voor ons een hele fijne manier om mensen te leren kennen en uit ons huis te komen. Ik hoop dat alles snel weer open gaat."

New Faces op Lowlands

Dit weekend stond eigenlijk Lowlands gepland. Toen het festival in 2019 nog wel doorging, regelde Hooman daar ook vrijwilligers.

"Het was eigenlijk heel grappig, want de nieuwkomers wisten helemaal niet wat Lowlands is. Ze kenden de artiesten ook helemaal niet. Je moet je ook bedenken dat festivals zoals we die hier in Nederland hebben, niet op die manier bestaan in de landen waar de nieuwkomers vandaan komen."

Toch was er ook een punt van herkenning op Lowlands voor de nieuwkomers: "De vrijwilligers op Lowlands slapen in slaapzalen. Ze doen alles samen, je krijgt er echt een familiegevoel van. Eén van de vrijwilligers kwam uit Eritrea en vertelde dat ze daar ook in een gemeenschap alles samen doen. Hij vond het heel prettig om dat op Lowlands weer te ervaren."

"Culturele instellingen vragen mij nooit waarom ze dit moeten doen."

Op zo'n festival staan is volgens Hooman niet alleen fijn voor de nieuwkomers: "Ook de festivalganger komt eindelijk eens echt in contact met de onbekende en 'onbeminde' vluchteling uit het nieuws. Ook als je wel een positieve mening hebt over vluchtelingen, is het echt nog een andere ervaring om daadwerkelijk met ze in contact te komen en die menselijke connectie te maken. Daarnaast leren organisaties op deze manier meer over inclusie en diversiteit."

Hooman merkt sowieso dat culturele instellingen een streepje voor hebben als het gaat om de intergratie van nieuwkomers in Nederland. "Het is bijzonder dat culturele instelling mij nooit vragen wáárom ze dit moeten doen. Ik ga ook met gemeentes en bedrijven in gesprek, bij hen duurt het veel langer voordat ze nieuwkomers in dienst nemen."

Hoomans bedrijf is succesvol, steeds meer festivals vragen hem om vrijwilligers. Om ervoor te zorgen dat festivals ook zelf vrijwilligers kunnen werven, heeft hij een toolkit gemaakt die gratis te downloaden is op zijn website.

Hooman: "Eigenlijk is het best simpel. Je kunt gewoon naar de lokale inburgeringschool en daar vertellen over wat je wilt gaan doen en wie je zoekt om jou te helpen. De nieuwkomers zijn zo enthousiast om gewoon weer iets te mogen doen, dat je binnen no time mensen hebt."

Uiteindelijk wil Hooman hier niet de rest van zijn leven mee doorgaan. "Daarom is die toolkit er ook. Ik hoop dat culturele instanties het straks zelf kunnen, dan kan ik me weer op een volgend probleem richten. Zo zou ik graag oplossingen willen bedenken voor onze klimaatcrisis.