Fresku: ‘Premier Rutte moedigde gewoon geweld aan’

Fresku, je songs gaan vaak over je eigen leven. Dit is wereldproblematiek. Waarom moest dit nummer op dit moment komen?

“Mijn album was klaar. Negentig procent had ik in een week af. Een unicum. Dat overviel me, normaal doe ik er veel langer over. Ik was blij met alles, maar het had niet echt een noodzaak, zo voelde het. Door uitspraken van politici en de doden die vielen in Palestina, kwam dit in mij op. Ik heb wel eens nummers gemaakt die onder het kopje politiek vallen, maar ik beschouw mijzelf niet als activistisch. Sommigen zullen dit nummer wel onder dat kopje scharen. Ze moeten doen wat ze willen.

Ik zie mijzelf niet als activistisch. Dat is ook geen taak van een artiest, naar mijn mening. Die kan wel taboes doorbreken, een discussie lospeuteren of aan de gang houden. Dat heb ik willen doen.”

Als je het nummer hoort, lijkt alles in één keer opgenomen te zijn. Zoveel pijn en woede zit vaak niet in een tweede of derde take.

“Dat klopt helemaal. Het eindeloze conflict tussen Israël en Palestijnen laaide op. Ik kende niet alle ins en outs, zoals wel meer mensen. Ik wilde mensen uit die regio spreken. Zij die daar wonen, om hun gevoel en gedachten te horen. Dat lukte. Gelukkig, want ik wilde niet zomaar wat emoties de wereld insturen. Ik wilde de juiste stem vertolken.

Iemand die ik ken, stuurde een Instagram-pagina van een zangeres. ‘Misschien moet je met haar een nummer opnemen over dit thema, over je zoektocht.’ Nai Barghouti heette ze, een jonge Palestijnse zangeres. Ze won al eens een prijs: de Concertgebouw Young Talent Award 2020. Ik was meteen verkocht. En…zij wilde een nummer met mij opnemen! Dat gaf inspiratie. Zij zingt tussen mijn raps een prachtig Arabisch gedeelte.”

Je rapt over het conflict tussen Israël en Palestina, dat onlangs weer oplaaide met kogels en raketten over en weer. ‘Elke leider in de wereld liet je hard vallen’, vertel je aan Palestijnse kinderen. Wie zijn die leiders?

“Wereldleiders zoals onze premier Rutte, die riep: ‘Het is onacceptabel dat Hamas (een groep die vecht vanuit Palestina, red.), willekeurig raketten op de burgerbevolking afvuurt. Nederland steunt het recht van Israël op zelfverdediging, binnen de grenzen van het internationaal recht’. Met deze taal moedig je gewoon nieuwe aanvallen aan van Israël.

Het Israël waarover de onafhankelijke mensenrechten-organisatie Human Rights Watch zegt: 'Het voert een apartheidsregime, daarmee begaat het land misdaden tegen de menselijkheid.'

Dan is het echt absurd dat onze premier zoiets zegt. Ik schrok van de luidruchtige stiltes omtrent het conflict in onze media. Onder opiniemakers en influencers, net zo. Maar liever nog die stilte dan de steun van Rutte. Niet iedereen hier volgt het conflict. Nederlanders die er niets over opzoeken, lezen enkel over de steun van onze premier aan Israël. Zij denken: Die aanvallen zullen wel nodig zijn. Dat kan niet.”

Je zingt dat alle wereldleiders Palestina lieten vallen. Is dat zo? President Biden van de VS en Erdogan in Turkije voerden wel druk uit. Ze zeiden: Minder geweld nu of stop gewoon met vechten.

“Ik heb het zwart-wit willen neerzetten in de song. Inderdaad, die kleine tegendruk was er. Maar het waren altijd woorden zonder echte sancties richting Israël.

Ik ben de laatste die ontkent dat alle kleine beetje helpen, maar wat is druk uitoefenen zonder dat er iets dreigt?! Erdogan deed het denk ik vooral om de wereld te laten zien hoe nobel hij ook kan zijn. Hoe oprecht was het?”

Israëliërs hebben veelal het jodendom als geloof, Palestijnen de islam. Jij bekeerde je enkele jaren terug tot de islam. Heeft jouw geloof iets te maken met hoe jij in deze discussie staat?

“Dat weet ik niet. Mijn geloof staat niet los van mij als mens, dat klopt. Maar in sommige situaties gaat mijn menszijn voor het moslim zijn.

Ik zie gewoon een land vernietigd worden, waarin de ene groep de andere kapotmaakt. Dit gaat voor mij over mensenrechten die geschonden worden, over humaniteit en voor je medemens staan. Dat staat los van mijn geloof, zo voel ik het.”

Hypothetisch gezien: wanneer jij Palestina als dé agressor in dit conflict zag, had je meer aan de Israëlische kant gestaan? Dan had je dat perspectief ook uitgediept?

“Zeker. Ik kan je nog sterker vertellen. Ik ken dat perspectief goed. Ik ga je iets vertellen waar ik ook heel trots op ben, maar wat niet velen weten. Mijn moeder's oma is een joodse vrouw.

Religieus gezien ben ik joods, qua bloedlijn. In het jodendom hanteren ze: de bloedlijn gaat van moeder op kind over. Ook al heb ik gekozen voor het islamitische geloof, over het jodendom zou ik nooit iets respectloos zeggen.

Ik ben super joods-christelijk opgevoed, dat stukje joods ben ik nooit kwijtgeraakt, wel het zogenoemde zionisme: de wil om een alleenstaat voor joden te krijgen op de plaats waar ze het nu willen. Het zionisme kent teksten als: een land zonder mensen, voor mensen die geen land hebben. Dat klonk nobel, voor mij ook, eerder. Maar het land dat zij hebben uitgekozen, is niet zonder mensen. Dat is het probleem. En dan wordt-ie eng ineens, voor mij.

Dan wordt het een doel, dat land krijgen. Palestina moet als het ware een land zonder mensen worden, terwijl er mensen wonen. Dan wordt het geen land zoeken, maar annexeren, eigenlijk. Dat vind ik moeilijk.”

Jij voelt vast dat je uit bepaalde hoeken kritiek kan verwachten. Durf jij ook met zionisten een discussie aan te gaan?

“Kritiek zal er zeker komen. Durven is doen. Ik zou zo’n eventuele discussie zeker niet per definitie uit de weggaan."

Wat is je ultieme doel met het nummer?

“Verbeeld je niets. Ik weet ook dat een artiest in een lied deze eeuwenlange problematiek nooit oplost. Ik zou gek zijn, als ik dat zou denken. Ik merkte – en nee, ik ga geen namen noemen – dat veel mediamensen, BN’ers en influencers, die je anders snel hoort, stil bleven. Terwijl er mensen zijn die hetzelfde denken als ik. Lang is in Nederland en de wereld het perspectief van Israël vooral belicht.

Mensen voelen zich niet vrij om zich te uiten, om het Palestijnse perspectief te vertellen. Die stilte was te oorverdovend voor mij, omdat ik in Palestina onrecht en mensenrechtenschendingen zag. Ik hoop dat het nummer anderen de vrijheid geeft om, net als ik, het Palestina-perspectief te vertellen.”

Tot slot, de moeilijkste vraag: Wat is de oplossing voor het conflict?

“Joden willen een staat daar in de buurt, Palestijnen wonen er. Ik kan als muzikant de vrede niet brengen. Ik hoop dat ooit de tweestaten-oplossing lukt. Dus het gebied verdelen tussen de twee. Maar daar zijn we, na de recente beschietingen en doden, weer ver vandaan. Willen we dat die verdeling slaagt, dan moet Israël ook economisch perspectief aan Palestina bieden.

Nu worden grond en middelen daar vaker verzilverd door Israël, Palestijnen blijven arm. Als zij niet zichzelf economisch als staat kunnen dragen, zal er altijd door die armoede onvrede blijven en laait vroeg of laat het conflict op. Dan zal er nooit verdraagzaamheid komen.”

Fresku en Nai Barghouti kozen 3FM's programma Vera On Track uit om het nummer te bespreken en voor het eerst te laten horen.