Artiest Gya (24): "Hanky Panky Shanghai ís helemaal geen echt Chinees verjaardagsliedje"

Hé Gya! Onlangs hebben 38 basisscholen zich aangemeld voor een lespakket tegen het nummer 'Hanky Panky Shanghai'. Wat is er volgens jou mis met dat lied?

"Het lied is helemaal niet Chinees en betekent dus niets. Als ik jarig was, werd Hanky Panky Shanghai vaak gezongen en moesten kinderen aan hun ogen trekken alsof het spleetogen waren. Tegen mij werd dan gezegd dat ik dat niet hoefde omdat ik al Aziatische ogen had. Ik voelde me belachelijk gemaakt."

Campagne 'Stop Hanky Panky Shanghai' van Stichting Asian Raisins.

Wauw, dus 'Hanky Panky Shanghai' is helemaal niet Chinees. Bestaat er überhaupt één Chinees verjaardagsliedje?

"Nee. Het Chinees kent veel dialecten. Ik heb bijvoorbeeld van huis uit Kantonees en Mandarijns meegekregen, maar er is ook bijvoorbeeld Sichuans en nog zoveel meer."

"Je betrekt dus niet alle Chinese Nederlanders als je een random Chinees verjaardagslied zingt. En ik ben natuurlijk vooral Nederlands. Als ik jarig ben, kun je gewoon Lang zal ze leven blijven zingen."

Wanneer ging jij voor het eerst in gesprek met mensen over Hanky Panky Shanghai?

"Vroeger hield ik liever mijn mond en durfde ik geen confrontaties aan te gaan als ik iets racistisch opmerkte. Toen ik ouder werd, realiseerde ik dat er niets veranderd als je je mond niet opentrekt. Mijn debuutsingle 'Chinees' gaat over racistische opmerkingen naar de Aziatische gemeenschap, terwijl veel mensen wel gewoon Chinees eten. Dat slaat nergens op."

"Daarna heb ik het nummer 'Hanky Panky' gemaakt om te laten zien dat dit niet zomaar een verjaardagsliedje is en generaliserend kan zijn."

Ja, en in 'Hanky Panky' gebruik je ook het woord tatta’s, wat 'aardappel' betekent en vaak gezegd wordt tegen witte Nederlanders. Is dat niet ook generaliserend?

"Dat klopt, maar Hanky Panky Shanghai is dat ook. Ik heb het bewust genoemd, omdat de boodschap sneller overkomt als de ander hetzelfde gevoel krijgt. En ik hoop dat mensen bewust worden van stereotyperende woorden. Andersom komt het ook raar over. Ik wilde met dit nummer vooral jongeren aanspreken, omdat ik denk dat de verandering bij hen begint."

Wat voor reacties heb je gekregen op je nummers?

"Een aantal basisschoolleraren hebben aangekaart op hun scholen dat Hanky Panky Shanghai kwetsend is en niet meer kan. Op die scholen wordt het niet meer gezongen. Ik hoop dat zij een voorbeeld zijn."

"Maar ik krijg helaas ook negatieve reacties. Mensen noemen mij 'spleetoog' en 'Chinese AliExpress'. Dit heeft mij een lange tijd geraakt en daarom heb ik mij een tijdje afzijdig gehouden om de haatreacties te verwerken."

Veel mensen denken dat 'Hanky Panky Shanghai' een traditie of grapje is. Hoe reageer je daarop?'

"Als ik mij online uitspreek tegen Hanky Panky Shanghai, krijg ik vaak gelijk het verwijt naar mijn hoofd geslingerd dat ik tradities probeer te verbreken. Of ik hoor dat ik 'terug moet naar mijn eigen land'. Ik vind deze reacties lastig en heftig. Ik wil niet tradities verbreken, maar uitleggen dat het niet nice is om dit lied te zingen en spleetogen te trekken."

"Ik probeer aan te kaarten dat ik mij gekwetst voel door dit nummer en andere Chinese stereotypes. Soms voelt het alsof mensen dat niet begrijpen."

Wat zijn voorbeelden van stereotypes van Aziatische mensen?

"Ik zie op televisie, in films of in de media weinig Aziatische mensen die op mij lijken. Niet elke Chinees in Nederland heeft een restaurant of snackbar. Veel mensen koppelen Aziatische mensen meteen aan China, terwijl Azië uit zoveel verschillende etniciteiten bestaat."

Hoe probeer jij dit stereotype beeld te doorbreken?

"Kijk, je kunt je verbaal uitspreken tegen racisme door te zeggen dat je niet wil dat iemand je een bamibal noemt. Of dat mensen Hanky Panky Shanghai zingen. Maar ik probeer daarnaast ook positieve representatie van Aziatische Nederlanders te laten zien."

"Dat doe ik onder andere door binnen de muziekindustrie veel samen te werken met creatieve Aziatische Nederlanders. Ik wil laten zien dat Aziaten verschillende talenten hebben en dus niet alleen in een restaurant werken. Ik hoop dat nog meer Aziatische-Nederlanders hun kwaliteiten delen zodat we meer diverse positieve representatie zien op televisie, in films, de muziekindustrie en de media."