Is dit liedje goed bedacht of slecht gejat?

'Shake it off'

Taylor Swift schudt graag de haters van zich af. Althans, dat zingt ze in haar hit uit 2014. Maar da's lastig als er al jaren een rechtszaak tegen je loopt. Over, jawel, precies dat zinnetje uit het nummer. Die tekst zou namelijk gestolen zijn van een lied dat al in 2002 uitkwam:

"Playas, they gon' play. And haters, they gon' hate."

Taylor Swift zegt nu: ik heb de tekst wel namelijk zelf geschreven. Ook over nummers als 'Blurred Lines' en 'Levitating' zijn vergelijkbare zaken. Maar ja, wanneer is iets plagiaat? En wie bepaalt dat?

Wanneer is iets plagiaat?

Wat is plagiaat? In Lang Verhaal Kort vragen ze dit aan Lilian Rozenberg. Zij werkt bij Buma Stemra, waar ze nummers op plagiaat toetsen. Lilian: "In het kort komt het erop neer dat, als een muziek stuk wordt overgenomen in een ander muziekwerk zonder dat daar toestemming voor is verkregen van de oorspronkelijke rechthebbende."

En het gevaar zit soms in een klein hoekje. Lilian vertelt: "Want ook een heel klein stukje, een aantal maten, kan een origineel zijn. En als je dat overneemt heb je daar toestemming voor nodig. Heb je dat niet, dan loop je het risico dat iemand jou beschuldigt van plagiaat."

Daarom is 3FM-dj Rámon Verkoeijen extra voorzichtig als-ie muziek maakt... Rámon: "Ja, zeker. Je wil gewoon niet dat je ergens tegenaan loopt. En dat je achteraf je tijd aan het verdoen bent aan een liedje waar je niks aan hebt. Als je in de studio zit en je denkt; dit is een toffe track. Dan zorg je er wel voor dat je niet 1 op 1 alles overneemt. Soms neem je alleen de beat over."

Wat als je wel beschuldigd wordt?

Maar word je tóch beschuldigd van plagiaat. Dan kun je te maken krijgen met Buma Stemra. Daar hebben ze de VCP, de 'Vaste Commissie Plagiaat' die je muziek beoordeelt. Lilian: "Op dit moment bestaat het VCP uit twee auteursrechtdeskundigen, dat zijn hoogleraren auteursrecht, en vijf componisten. En die komen allemaal uit een ander genre muziek, van dance naar klassiek."

Zij bestuderen de muziek grondig: Is er een gelijkenis, is er een stukje dat is overgekomen origineel, ze beluisteren de muziek, ze kijken ook vaak naar de bladmuziek die daarbij hoort. Al blijft 't altijd lastig om te zeggen of iets gejat is of niet.

Katching

Als het wél plagiaat blijkt te zijn... wat zijn dan de gevolgen? Nou, in de VS zijn er soms dus rechtszaken die jaren duren, en vliegen er miljoenen door de lucht. Katching. Lilian: "Dat heeft er wellicht ook mee te maken met dat je in Amerika ook veel meer schade kunt claimen."

Maar in Nederland gaan de zaken vaak anders. Sterker nog; vaak ís er niet eens een rechtszaak. De twee artiesten gaan gewoon met elkaar om tafel zitten, zegt Lilian: "Als de andere partij toegeeft van; ja ik heb misschien toch iets meer gebruikt, dan zullen ze de gesprek toch gaan van hoe zullen we ervoor zorgen dat de inkomsten eerlijk worden verdeelt. En misschien vindt de klager wel dat al het geld naar hem moet gaan. Bij de meeste zaken komt dat wel tot een oplossing."

En start iemand tóch een rechtszaak? Dan zal de rechter altijd wel het oordeel van Lilians commissie meenemen. Omdat er door deskundigen grondig naar is gekeken.

Hoe 't met Taylor Swift afloopt en of ze de claim van zich af kan laten schudden. Dat moet nog blijken...