Dankzij Leoni (27) staat jouw huis niet onder water

Denk je aan Nederland, dan denk je aan dijken. Door klimaatverandering, zeespiegelstijging en extreme weersomstandigheden is water niet alleen onze vriend, maar ook onze vijand. Waterschapper Leoni Heijkers (27) doet er alles aan om onze voeten droog te houden. Zij werkt voor waterschap Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, dat in Rotterdam ligt.

Aan 3FM HUMAN vertelt Leoni wat een waterschapper precies doet, wat jij vooral niet moet doen als de dijken doorbreken én waarom je de waterschappen meer mag waarderen.

Hé Leoni! Als we eerlijk zijn klinkt ‘waterschapper’ niet echt als een spannend beroep… Maar jij ziet dat anders, toch?

Leoni lachend: "Haha, ja! Ik denk dat veel Nederlanders hun schouders ophalen en denken dat het allemaal prima is geregeld met ons watersysteem. Mensen denken weleens dat mijn werk saai is, maar eigenlijk doen we er bij de waterschappen alles aan om te voorkomen dat de Watersnoodramp van 1953 en de overstromingen in Limburg nog een keer gebeuren."

Hoe doen de waterschappen dat dan precies?

"Eigenlijk hebben we ons eigen land gecreëerd met de hulp van polders en dijken. Maar we blijven omringd door water. Om te zorgen dat onze voeten droog blijven en ons water schoon is, hebben we in Nederland 21 waterschappen aangesteld. Zij krijgen belastinggeld om dijken, dammen en sluizen te inspecteren. En ze houden sloten, beken en rivieren schoon en zuiveren jaarlijks zo’n twee miljard kubieke meter rioolwater."

En wat zijn jouw taken bij de waterschappen?

"Ik werk voor het waterschap in Rotterdam, bij de afdeling waterveiligheid. Daar controleren mijn collega's en ik iedere dag de dijken. Daarnaast onderzoek ik hoe we ons kunnen beschermen tegen de zeespiegelstijging en hoge rivierwaterstanden. Ik ben elke dag bezig met de vraag: wat gebeurt er als de dijk doorbreekt? Hoe ver komt het water? En hoe diep wordt het op bepaalde plekken? Ik heb geregeld een overstromingskaart voor mijn neus.

Al deze berekeningen en doemscenario's verwerk ik in een advies voor gemeenten. Hierin raad ik aan hoe zij om kunnen gaan met het water en welke maatregelen ze kunnen nemen. Ik probeer dus het risico van een dijkdoorbraak zo klein mogelijk te houden. Dat we door een waterramp straks niet alleen nog op woonboten of zeeschepen kunnen wonen."

Oké, worst-case scenario: de dijken breken door. Wat moet ik dan doen?

"Dan hebben we écht een heel groot probleem. Bij een superstorm op zee, of door extreem hoogwater in de rivieren, kan bijna zestig procent van Nederland overstromen, dat is dus niet alleen de Randstad. Als de dijken doorbreken, is de eerste reactie van mensen vaak dat ze de auto pakken en richting een veilige plek rijden. Maar juist onderweg overlijden de meeste mensen. Daar sta je dan in de file, je kunt nergens heen. Dat water gaat zo over je heen.

Het beste wat je kunt doen, is thuisblijven. Zorg dat je naar een hoge verdieping kunt en daar makkelijk gered kunt worden door hulptroepen."

➡️ Wil je de waterhoogte in jouw buurt checken bij een overstroming? Klik dan hier!

Maar zo’n waterramp… Dat ligt toch best ver van ons bed?

"Ja, en nee. De kans dat de dijken doorbreken is héél klein. In Rotterdam is de kans jaarlijks één op honderdduizend. Maar ik kan wel garanderen dat overstromingen zoals in Limburg in 2021 vaker gaan voorkomen. De overstromingen die toen in Limburg en Duitsland waren, zijn de duurste Europese natuurramp ooit.

Het probleem is dat we het weer niet in de hand hebben. We weten niet precies wanneer en hoe hard het gaat regenen. Wateroverlast kan snel desastreus worden, dus dat proberen we bij de waterschappen zoveel mogelijk tegen te gaan. Ik wil niet elke keer bij extreme neerslag dat de straten blank staan en je nergens meer heen kunt. Dat je kelder volstroomt met water en je auto total loss is, omdat die is weggedreven."

Hoe strijd je dan tegen het water?

"Mensen denken vaak: blijf die dijken maar verhogen, maar uiteindelijk lopen we tegen een grens aan. En die zeespiegel blijft alleen maar stijgen. We hebben eigenlijk ons eigen probleem gecreëerd doordat we jaren in overstromingsgebieden hebben gebouwd. En nu moeten we dat oplossen voor de toekomstige generaties.

En juist daar ligt het volgende probleem. Hoe strijden we het beste tegen het water? Binnen het bestuur van de waterschappen zijn er verschillende leden die allemaal een andere oplossing voor zich zien. De een wil blijven bouwen en de dijken verhogen en versterken. De ander wil bij extreem water dat we bepaalde polders vol laten lopen. Zo halen we de druk eraf en kan het water later weggepompt worden. Dit doen we bijvoorbeeld bij mijn waterschap in Rotterdam. Maar die laatste oplossing - wat mij betreft de meest duurzame - betekent dat in sommige delen van Nederland huizen moeten worden gesloopt en verplaatst. Dat is lastig als er ook een woningcrisis is."

Dus je strijdt niet alleen tegen het water, maar ook een beetje tegen de mens?

"Ja! Los van de strijd tegen het stijgende water, strijd ik indirect ook tegen de belangen van verschillende mensen en partijen. Zo willen veel gemeenten overal kunnen bouwen, maar ik ben van mening dat we wel goed moeten kijken waar én hoe we dat doen. Zo worden er huizen gebouwd die niet beschermd zijn door een dijk.

Eerlijk... Soms denk ik: laten we allemaal maar emigreren naar Noorwegen, het land dat niet onder zeeniveau ligt. Maar aan de andere kant denk ik dat we onze energie beter kunnen inzetten voor een duurzame oplossing hier in Nederland."

Heb ik zelf ook invloed op de keuzes die de waterschappen maken om ons tegen het water te beschermen?

"Zeker! Kijk, iedereen wil veilige dijken en schoon water. Maar hoe het water opgevangen wordt en schoon blijft, bepaalt het bestuur van de waterschappen.

Dat bestuur bestaat uit politieke partijen en jij mag op 15 maart stemmen welke leden aangesteld worden. Dus je kiest iemand wiens aanpak het beste bij jouw behoeften past en beslist mee over de toekomst van water in jouw buurt. En dus ook hoe hoog jouw waterschapsbelasting wordt."

In hoeverre heeft mijn stem direct invloed op mijn omgeving?

"Jij bepaalt hoe jouw buurt eruit gaat zien. Waar je kunt wonen en waar niet. Of er natuur om je heen is, of niet.

Door de zeespiegelstijging en klimaatverandering wordt de strijd met én tegen het water steeds moeilijker. Als jij later wilt leven op de manier waarop je nu leeft, of op een duurzamere manier, zeg ik: laat je stem horen. Ik werk alsof het al het jaar 2100 is, het jaar dat het water meer ruimte ingenomen zal hebben. Dat is al bijna, dus de tijd tikt."

✏️ Kom via MijnStem.nl te weten welke partij het beste bij jouw belangen past!