Dit is waarom penetratie niet het allerbelangrijkst is met seks

HUMAN vindt dat seksuele voorlichting op scholen veel beter kan. Maar hoe? We vonden iemand die ons álles kan vertellen over seksualiteit, namelijk: Ellen Laan. Zij is, zeg maar, de 'godmother of the vagine'. En ook gewoon hoogleraar seksuologie en psychologie aan het AMC in Amsterdam, plus oprichter van de stichting Seksueel Welzijn Nederland ;-) Tijd voor een pittig gesprek.

Ha Ellen, hoe is het gesteld met de seksuele voorlichting die we nu krijgen?

"De huidige voorlichting is vooral gericht op 'rampenbestrijding' (soa en ongewenst zwangerschap) en reproductieve kennis (voortplanting). Het gaat maar weinig over seksueel plezier, met name voor meisjes."

Hoezo met name voor meisjes?

"Ik zal een voorbeeld geven: door de nadruk te leggen op soa (seksuele overdraagbare aandoening) en zwangerschap wordt eigenlijk gezegd dat jongens een orgasme hebben tijdens de seks en dat seks penetratie is. Met seksuele voorlichting leren we wat we moeten doen tegen de gevolgen van een orgasme in de vagina; die moet beschermd worden (met een condoom). Dus de onuitgesproken boodschap is: jongens komen klaar en meiden (én, meestal onbesproken, homoseksuele jongens) moeten zich daar toe verhouden.

"Veel stereotype opvattingen zoals 'jongens komen snel klaar' en 'meisjes doen er lang over om opgewonden te raken' zorgen ervoor dat meisjes al bij voorbaat niet worden uitgedaagd om seksuele interacties voor zichzelf plezierig te maken, want: het is allemaal heel ingewikkeld. Vanwege de boodschap dat jongens zo snel zouden zijn, en dat seks voor jongens zo belangrijk is, is er nauwelijks gelegenheid voor meiden om uit te vinden wat lekker zou kunnen zijn."

Dus jongens moeten een toontje lager zingen?

"Variatie in het seksuele opwindingsproces van jongens wordt niet besproken. Daarom lijkt het alsof seksuele opwinding voor jongens een soort onontkoombare, niet te remmen biologische drift is. Dat kan niet alleen jongens onzeker en prestatiegericht maken, maar voor meisjes kan het opnieuw de indruk versterken dat seksueel plezier van hen onbelangrijk is."

Hoe uit zich dat?

"We krijgen bijvoorbeeld wel advies over glijmiddel om penetratie makkelijker te maken, maar niet over de clitoris en het opwindingsproces van meiden, waarbij de clitoris zwelt en de vaginawand over de gehele lengte (vanaf de vagina-ingang tot aan de baarmoedermond) dikker en vochtig wordt.

Dat weten veel mensen niet, waarschijnlijk.

"Dat zendt opnieuw de boodschap uit dat penetratie het allerbelangrijkste is en plezier van meisjes er niet toe doet. Glijmiddel heb je namelijk alleen nodig als je penetratie gaat doen als je nog onvoldoende opgewonden bent.

"En penetratie zonder opwinding is schadelijk. Het vergroot de kans dat vrouwen pijn voelen tijdens het penetreren. Zelfs al zou deze onopgewonden penetratie met glijmiddel niet pijnlijk zijn, de kans dat het lekker wordt en je ervan klaar komt is heel klein, want penetratie als het inwendige deel van de clitoris nog niet opgezwollen is, maakt het lastig klaar te komen."

Lees ook: Linda de Munck: seksuele voorlichting gaat niet over het vrouwelijke orgasme

Ellen, hoe veranderen we dit? Want niemand wil toch onopgewonden penetratie?

"Meiden moeten leren over hun eigen proces van opwinding, de rol van de clitoris en bekkenbodemspieren. Juist omdat de meeste veranderingen zich inwendig afspelen en je daar alleen met kennis en aanmoediging om zelf te voelen en te ervaren achter kunt komen. En laten we jongens dezelfde informatie geven zodat ze mee kunnen doen in de ontdekkingstocht van meiden naar wat lekker is."

Maar?! Wat kunnen we dan doen om seksuele voorlichting beter te maken?

"Seksuele voorlichting moet ook gaan over het proces van opwinding bij meiden, juist omdát het bij meisjes allemaal zo onzichtbaar is. Ten tweede moeten ze leren dat je glijmiddel alleen maar zou moeten gebruiken om het plezier te verhogen en niet om onopgewonden penetratie mogelijk te maken.

"Ten derde moet er nadrukkelijk gepraat worden over seksuele gevoelens, onder het motto: seks is een ervaring, geen handeling. Tenslotte: de mensen die seksuele voorlichting geven moeten begrijpen dat alles wat níet gezegd wordt, ook als boodschap wordt opgepikt door jongeren."