Prestatiedruk in bed: “Als man moet je altijd zin hebben, klaarkomen en dominant zijn”

Daniël (30) worstelde tot zijn zesentwintigste met prestatiedruk in bed

"Als tiener leer je dat je een echte man bent als je altijd zin hebt, alleen ‘pik-in-de-vagina seks’ hebt, het zo lang mogelijk volhoudt en altijd klaarkomt," zegt Daniël, presentator bij de podcast Nee Man, een podcast over alle aspecten van mannelijkheid. "Aan het beeld van de 'echte man' voldoen, is behoorlijk stressvol. Mannen moeten dominant zijn en ‘het voorspel’ is puur gericht op het zo nat mogelijk maken van de vrouw, zodat je pik erin kan."

"Veel mannen hebben niet door dat ze vastzitten in prestatiedruk, succesvol zijn en domineren," gaat Daniël verder. "Door seksuele voorlichting, porno, vrienden en media heb je een beeld hoe een man in bed hoort te zijn. Het is een hele switch om daar nu opeens vraagtekens bij te zetten. Daarnaast moet je je extra kwetsbaar opstellen en hebben sommige mannen een emotionele woordenschat van een stoeptegel."

Maar uiteindelijk vond Daniël de taal om met zijn vriendin over prestatiedruk te praten. "Hierdoor ontstaat er ruimte en vrijheid in bed," zegt Daniël. "Nu zie ik seks als iets dat je samen doet en dat beffen, vingeren en seksspeeltjes erbij horen. Je hoeft het niet alleen te doen."

Amon* (25) worstelt dagelijks met prestatiedruk in bed

"Ik voel in bed continu de druk dat ik de leiding moet nemen,” begint Amon. "Seks moet ik zo lang mogelijk volhouden. En het mag ook niet elke keer hetzelfde zijn, anders ben ik bang dat mijn vriendin onze seks saai gaat vinden. Als zij niet klaarkomt, voelt het alsof ik heb gefaald. Mijn vriendin zegt dat ze niet elke keer hoeft te komen, maar ik kan de onzekerheid niet makkelijk uitschakelen. Daarbij durf ik vaak na een lange werkdag niet eerlijk te zeggen dat ik eigenlijk te moe ben om nog te vrijen. Ik wil haar niet onzeker maken."

Praten over prestatiedruk voelt voor veel mannen als een no go. "Het is niet stoer," zegt Amon. "Mannen willen graag controle en dat uitstralen naar de buitenwereld. Ik durf de prestatiedruk ook niet met mijn vriendin te bespreken omdat ik niet zwak en onzeker over wil komen."

* Deze naam is gefingeerd. De echte naam is bekend bij de redactie.

Joost (32) ervaarde prestatiedruk toen hij net uit de kast kwam

Als je denkt dat prestatiedruk alleen voorkomt bij heteromannen in bed, think again. Joost is homo en ziet binnen de gayscene dat dit een veelvoorkomend probleem is. "Ik denk dat homomannen willen uitblinken in mannelijkheid om te verbloemen dat ze nooit aan het stereotype beeld van mannelijkheid kunnen voldoen," legt Joost uit. "Want 'echte mannen’ zijn hetero."

"En porno is zowel fantastisch, als een vloek," gaat Joost verder. "De meeste mannen hebben altijd een gigantische pik, zijn afgetraind, en komen allemaal klaar. Het ideaalbeeld hoe een man hoort te zijn."

"Veel mensen denken dat seks pas geslaagd is als de man klaarkomt. En daar gaat het mis: ‘we denken’, maar gaan het gesprek niet aan. Dat is gek, want op Grindr bespreek je alles. Er ligt nog net geen script klaar van alle geile dingen die je gaat doen, maar stress en prestatiedruk zijn taboeonderwerpen. Het gaat weinig over grenzen. Je hebt zo een dickpic voor je neus."

Hoe kan je dan je prestatiedruk overwinnen? "Helemaal overwinnen is denk ik lastig," zegt Joost. "Ik ervaar het soms ook nog. Maar het helpt al een heel eind als je stopt met de race naar het orgasme. Dat kunnen we het beste bereiken als mannen meer met elkaar praten. En leer je lichaam beter kennen. Daar krijg je meer zelfvertrouwen. Onderzoek wat je écht lekker vindt in bed, in plaats van wat je lekker moet vinden. Dan verdwijnt die prestatiedruk meer naar de achtergrond."

Oorzaken prestatiedruk

Waar komt die prestatiedruk vandaan? Jens van Tricht, oprichter en directeur van Stichting Emancipator, noemt onder andere gebrekkige seksuele voorlichting en succesdenken. "Mannen leren van jongs af aan om zowel in bed als op werk te presteren, successen te behalen en resultaten te leveren," zegt Van Tricht. "Mannen moeten vaak en zo lang mogelijk klaarkomen. Het liefst nog door middel van verschillende standjes en partners."

"Mannen zijn de jagers en moeten veroveren," gaat Van Tricht verder. "Daarmee moedig je dominant gedrag aan. Dat zie je terug in porno. Uit onderzoek blijkt dat mannen door porno het idee hebben dat zij helemaal in charge moeten zijn en alles horen te weten op het gebied van seks én de techniek goed moeten beheersen. Veel mannen durven hun prestatiedruk niet te delen. Dat lijkt mij een eenzaam bestaan.”

Tip: zo praat je makkelijker over onzekerheden in bed

Hebben de mannen ook tips hoe je het beste over je onzekerheden in bed kunt praten? “Wat kan helpen is om een kaartspel te kopen waar allemaal vragen opstaan over seks,” zegt Daniël. “De vragen zijn vaak zowel grappig, als serieus. Zo begin je makkelijker een gesprek over wat je wel en niet fijn vindt in bed. En, ben je bang dat je uitgelachen wordt, stel dan spelregels op. Als de ander je uitlacht, moet diegene buiten de kamer staan of vijftig push-ups doen.”

Van Tricht benadrukt dat de verantwoordelijkheid bij mannen ligt. “Als je wil dat iets verandert, dan moet je dat zelf doen. Wat heb je te verliezen? The greatest thing to fear, is fear itself.”