Zo ging de 113-training met zes 3FM-DJ's

Af en toe komt het voor dat mensen in de media te maken krijgen met mensen met suïcidale gedachtes. Bijvoorbeeld in een 3FM-uitzending. Heel af en toe belt er iemand die niet lekker in zijn of haar vel zit, maar soms ook iemand die het leven niet meer ziet zitten. Hoe reageer je dan als DJ?

Da’s best lastig. En daarom gingen Matthieu, Jorien, Rob, Lieke, Sophie en Herman op Suïcidepreventietraining Gatekeeper via de 113 Academy. Gatekeepers zijn mensen die een sleutelrol kunnen vervullen in het begeleiden van mensen met zelfmoordgedachtes naar professionele hulp.

Ervaringen

De ene DJ heeft wel ervaring met zelfmoord in de naaste omgeving, de ander niet. “Ik ben een heel positief mens,” vertelt Matthieu. “Dus ik vind het heel erg lastig om me in te leven in de mensen die het leven niet meer zien zitten.”

Daar sluiten meerdere DJ’s zich bij aan. Hoe reageer je op iemand met suïcidale gedachtes in een live uitzending? En hoe lang voer je zo’n gesprek voordat je degene doorverbind met een professional? Moet je zo’n gesprek überhaupt wel live voeren? Dat zijn allemaal vragen die onze DJ’s hebben.

Taboe doorbreken

“Zo’n gesprek is ook lastig,” geeft trainer psycholoog Joris aan. “Aan de ene kant wil je als radiomaker een taboe doorbreken en je open stellen, maar aan de andere kant moeten dit soort verhalen niet geromantiseerd worden.”

Aan de hand van stellingen gaat de psycholoog aan de slag. “Zelfmoordgedrag betekent dat iemand dood wil. Is dat waar of niet waar?” Het valt even stil. “Niet waar,” zegt Herman. “Ik heb ooit gelezen dat er op plekken waar veel mensen zelfmoord plegen, blokken gezet worden. Doordat er blokkades zijn, worden mensen aan het denken gezet, en willen toch wél blijven leven.”

Geen wens

Psycholoog Joris bevestigt dat. “Het gaat niet om een wens om dood te zijn. Het gaat erom dat iemand zich zo klote voelt, dat zelfdoding de enige uitweg lijkt. Het is het enige waar diegene nog controle over heeft, voor zijn of haar gevoel.”

Niet alle DJ’s hebben ervaring met bellers met depressieve klachten. Maar ze willen wel weten wat ze moeten doen als er iemand belt. Daarom wordt er een gesprek geoefend. Joris stelt zich op als beller. “Hallo met de radio," zegt Rob. “Hallo…?” reageert Joris verlegen. Vervolgens gaat het gesprek per DJ verder. Iedereen stelt een om de beurt een vraag.

Ingetogen

Wat het gesprek lastig maakt, is dat Joris heel ingetogen blijft. Wat vraag je wel en wat niet? En op welk moment kun je hem het beste doorverwijzen naar een professional? “Ik ben mijn baan kwijt en mijn vrouw is bij me weg…” vertelt Joris. “Wat voor baan had je?” vraagt Herman.

Geen praktische vragen

Joris stopt het nagespeelde belgesprek even. “Ga geen praktische vragen stellen als: Wat voor werk deed je? Deze gesprekken hebben mensen – tot vervelends toe – al vaak gehad.

“Als mens hebben we heel snel de neiging om het op te lossen. Om mensen ‘om te praten’. Dingen zeggen als: 'Nee joh! Het komt wel goed.' Of: 'Ga anders even sporten? Dat helpt bij mij altijd goed!'” Iedereen lacht begrijpelijk, eigenlijk is het heel gek om zoiets te zeggen.

Héél veel proberen

“Dat kan heel negatief werken,” vertelt Joris. “Denk je dat iemand met suïcidale gedachtes niet al héél veel geprobeerd heeft? Iemand voelt zich gewoon heel erg klote om een bepaalde reden. Hij of zij zocht al naar oplossingen, maar het lijkt alsof niks werkte. Zelfdoding lijkt dan de enige optie.”

“Het belangrijkste is dus, om in zo’n gesprek iemand gewoon te laten spreken. Ze zijn emotioneel over hun eigen situatie. En die emotie mag er zijn. Laat iemand emotioneel zijn, en probeer het niet op te lossen. Zeg dingen als: Wat vervelend voor je, of: Ik vind het heel dapper dat je dit vertelt.”

Blijf authentiek

Sophie knikt. “Het is super belangrijk om op de juiste manier te reageren. Ik heb nog nooit zo’n gesprek gehad, maar dat lijkt me best eng.” Psycholoog Joris: “Dat is ook super eng. Ik weet mijn eerste gesprek nog als de dag van gisteren. Dat maakt niet uit. Blijf gewoon jezelf. Blijf authentiek. Bij iedereen verloopt zo'n gesprek anders. Er is geen standaard vraag-antwoordvolgorde. Reageer sympathiek. En dat zal degene aan de andere kant merken.”

“Onthoud dat je geen zorgprofessional bent. Je kunt met iemand praten. Er voor iemand zijn. Dat is genoeg en dat is wat iemand nodig heeft op zo’n moment. Iemand wil nog leven, anders zou diegene niet met jou bellen.”

Meer info

* Heb jij zelf gedachten over zelfmoord, klik dan hier.
* Maak jij je zorgen over postings die iemand online doet, klik dan hier.
* Maak jij je zorgen om iemand anders, klik dan hier.
* Heeft iemand om je heen gedachten aan zelfmoord, klik dan hier.