Inge (24) werkt bij aanmeldcentrum Ter Apel: “Het is bizar dat dit in ons land gebeurt”

Kom je als asielzoeker aan in Nederland en wil je hier bescherming krijgen, dan móét je naar het aanmeldcentrum in Ter Apel. Maar er is een groot tekort aan mensen die naar de asielaanvragen kijken, waardoor het allemaal lang duurt. En weggaan is niet zo makkelijk, omdat in Ter Apel bepaald wordt of je in Nederland mag blijven.

Bij de opvanglocatie in Ter Apel is ruimte voor tweeduizend mensen, terwijl er veel meer mensen zijn die zich aanmelden. Gezinnen, vrouwen en kinderen mogen binnen slapen, maar mannen moeten voor de poort van het aanmeldcentrum wachten, soms wekenlang.

Het dieptepunt was vorige week toen zevenhonderd mensen noodgedwongen buiten sliepen. De situatie werd steeds grimmiger, de temperaturen stegen, er was veel lawaai en slechte hygiëne. Maar hoe gaat het nu in Ter Apel?

Lees hier het dossier van de NOS met updates over de opvangcrisis.

Niet meer buiten slapen

Inge (24) werkt namens VluchtelingenWerk Nederland bij de poort van het aanmeldcentrum. Sinds vorig weekend lijkt de situatie te verbeteren. De afgelopen dagen worden asielzoekers ook naar crisisnoodopvanglocaties elders gebracht.

"Ik had maandagochtend dat ik voor het eerst dacht: het is écht rustig," zegt Inge. "In de middag werd het weer drukker omdat mensen terugkwamen van de noodopvang, en nieuwe asielzoekers arriveerden. Mensen komen terug omdat ze in Ter Apel nog afspraken hebben lopen of moeten aanvragen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) die de asielprocedure overziet."

Daarnaast lijkt volgens Inge de algemene sfeer bij de poort minder gespannen. Er zijn minder opstootjes en ruzies. "Dat komt vooral omdat mensen eindelijk een dak boven hun hoofd hebben," legt Inge uit. "Het is misschien nachtopvang, maar sommige mensen hebben al weken niet kunnen douchen en hoefden eindelijk niet meer op de grond te slapen."

Tekst gaat verder na afbeelding.

‘Waar zijn mijn ouders?’

Bij de poort helpt Inge asielzoekers met praktische zaken, zoals een advocaat bellen of een afspraak verzetten, bijvoorbeeld voor het ziekenhuis. "Dat is allemaal in het Nederlands," zegt Inge.

Verder signaleert Inge eventuele problemen door aan Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), en biedt ze een luisterend oor. "Vandaag kwam een jongen van ongeveer vijftien jaar paniekerig naar mij toe. Zijn ouders zouden om twaalf uur arriveren, maar zijn moeder was ziek. Het was al één uur ‘s middags en ze waren er nog niet."

"Ik kan dan helpen door de IND te bellen om te checken of deze mensen al in Nederland zijn. Uiteindelijk vond hij zelf zijn ouders en kwam hij dat opgelucht en vrolijk aan mij vertellen."

Contrast hoop en wanhoop

Inge hoopt dat de situatie in Ter Apel stabiliseert. "Het is echt bizar om te bedenken dat dit in Nederland gebeurt. Ter Apel voelt als een andere wereld. Zo ging ik met een asielzoeker naar de dokter van de Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA). Een paar minuten daarvoor stond ik nog bij de poort en was het pure chaos. We lopen het terrein van de centrale ontvangstlocatie op, en je ziet opeens mensen samen voetballen en lachen. Dat contrast tussen hoop en wanhoop scheelt maar een paar meter."

Dit geeft Inge soms een machteloos gevoel. "Ik zie dit allemaal gebeuren, en probeer aan de mensen buiten te vertellen hoe de situatie ervoor staat, begrip te tonen, maar dat zorgt niet voor een dak boven hun hoofd," zegt Inge. "Ik weet zeker dat alle betrokken organisaties hard werken, maar het is wel frustrerend."

Onmenselijk

In hoeverre vindt Inge de situatie in Ter Apel onmenselijk? "Nou, ik denk niet dat een gemiddeld persoon daar wil belanden,” zegt Inge. "Soms vergelijken mensen het met een festival waar mensen in tentjes zitten. Alsof deze mensen hier voor de lol zijn?"

"Sommige vluchtelingen hebben een helse reis gehad," gaat Inge verder. "Ze willen niet 'banen inpikken' of 'een uitkering trekken', maar veiligheid en zekerheid. Veel vluchtelingen zeggen: 'Ik wil niemand tot last zijn. Ik ben allang blij dat ik hier in vrede op de grond mag zitten, kan rusten en eten krijg.'"

Tekst gaat verder na de afbeelding.

Terug naar huis?

Maar asielaanvragen is een langzaam proces. Zo raakte een jongen uit Eritrea die al twee weken bij Inge langskwam voor updates, in de put. "Hij zei op een gegeven moment: ‘Als dit nog langer doorgaat, kan ik misschien beter terug naar Eritrea. Daar zijn tenminste mijn familie en vrienden’. Je weet natuurlijk niet of iemand dat écht meent, maar deze uitspraak is wel tekenend voor de huidige situatie. Gelukkig kreeg hij uiteindelijk een plek."

Demonstraties

Niet iedereen is blij met het aanmeldcentrum in Ter Apel. Vorige week demonstreerden zo'n vijfhonderd mensen. Ze vinden dat Ter Apel 'steeds verder afglijdt' en dat de opvanglocatie gesloten moet worden. "Het is je recht om te demonstreren," begint Inge. "En ik denk dat de miscommunicatie of het gebrek aan informatie ook logische factoren zijn waardoor mensen bang zijn voor het onbekende. Daarnaast zijn de culturen vaak verschillend van de onze."

"Tegelijkertijd denk ik: kom 24 september naar de Open azc dag waar je in gesprek kunt gaan met de asielzoekers en zien hoe ze leven. Dan kan je bepalen of je nog achter je mening staat. Aan het einde van de dag verschillen we allemaal niet zo van elkaar. We willen allemaal een dak boven ons hoofd, drie maaltijden op een dag en geliefd zijn. Ik probeer altijd ‘de mens’ te zien, in plaats van ‘de ander’."

Lichtpuntjes

Het is niet alleen maar kommer en kwel in Ter Apel. "Laatst werkte ik ‘s avonds en liep ik over het terrein waar ik een groep jongens zag voetballen," zegt Inge. "Om dat veld heen stonden allemaal mensen te kijken en hen aan te moedigen. Mensen waren samen en het was gewoon gezellig en leuk. Ik dacht: dat doen Nederlanders ook als we bijvoorbeeld op een camping staan en contact zoeken met anderen omdat je niemand daar kent."

"En het doet mij goed als vluchtelingen trots vertellen dat ze een plekje hebben gekregen," gaat Inge verder. "Mensen zien opbloeien van douchen en goed slapen, zijn voor mij ook lichtpuntjes."

Plekje in het hart

Dagelijks wordt Inge geconfronteerd met leeftijdsgenoten die hun levensverhalen en angsten delen. "Ja, ik heb ook een studieschuld, baal dat ik voorlopig geen huis kan kopen," begint Inge. "Maar deze zorgen vallen meer op de achtergrond als ik het vergelijk met de mensen die ik in Ter Apel spreek. Ik heb tenminste een dak boven mijn hoofd en leef niet met de angst dat ik uit mijn huis moet. Ik heb het goed en daar ben ik dankbaarder voor geworden."

Waar Inge ook dankbaar voor is, zijn de mensen die ze in Ter Apel heeft ontmoet. "Zo was er een vluchteling die als vrijwilliger bij de balie van VluchtelingenWerk werkte. We hadden fijn contact samen. Vorige week vrijdag kreeg hij te horen dat hij mag blijven. Ik ga hem missen als hij weggaat, maar ben ook blij voor hem. Hij kan verder met zijn leven. Zo zijn er velen die binnen korte tijd een mooi plekje in mijn hart hebben gekregen."