Marijn (15) is dé stem van de vrijheid: "We moeten leren van het verleden"

Marijn (15) is dit jaar gekozen als jonge spreker op de Dam tijdens de Nationale Dodenherdenking en geeft het familieverhaal van haar overgrootouders door. Haar overgrootopa Willem, afkomstig uit Limburg, meldde zich aan bij het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en werd gestationeerd in voormalig Nederlands-Indië. Hij dacht dat het leven als soldaat in Nederlands-Indië een mooi avontuur zou zijn, maar dat pakte anders uit.

Dodenspoorlijn

In 1942 valt het Japanse leger voormalig Nederlands-Indië binnen. Alle Nederlandse soldaten worden in Japanse interneringskampen gevangen genomen, waaronder Willem.

"Zijn leven in het interneringskamp was verschrikkelijk. Hij moest werken aan 'de dodenspoorlijn'. Dat werd zo genoemd omdat veel mensen stierven terwijl ze aan de spoorlijn werkte. Zo waren er overstromingen en vielen rotsblokken naar beneden."

Even is Marijn stil. "In het kamp zaten veel mensen op elkaar gepropt, kregen ze veel te weinig eten en werden ze snel ziek of gingen zelfs dood. Willem is enorm verzwakt als hij in 1945 bevrijd wordt."

Liefde en hoop in moeilijke tijd

Na de bevrijding moet Willem meteen meevechten met het Nederlandse leger. Indonesië wilde onafhankelijk worden en het leger moest dit tegenhouden. Maar omdat Willem extreem ondervoed is, is hij niet sterk genoeg. "Hij belandt in het ziekenhuis in Jakarta. Daar ontmoet hij mijn Indonesische overgrootoma Juliana die daar als verpleegster werkt."

Marijn vertelt dat Juliana het lichtpuntje in de duisternis was voor Willem: "Ik vond het heel mooi dat zij dat voor elkaar zijn geweest. Ondanks dat het zo slecht met Opa Willem ging, heeft hij toch hoop en liefde gevonden. Dat is ook wat ik wil overbrengen met mijn gedicht: je moet niet opgeven. Je moet doorzetten want misschien vind jij net als mijn opa ook wel een sprankje hoop."

Wil je meer weten over de oorlog in voormalig Nederlands-Indië? Check dan de video hieronder👇

Zwijgen tot de dood

Haar overgrootouders spraken nooit over het familieverhaal. Opa Willem overleed al voor Marijn geboren werd, en haar overgrootoma, Oma Juul, is al zolang Marijn zich kan herinneren dement. "Vroeger werd er niet over de oorlog gesproken. Mijn moeder hoorde opa's verhaal pas op zijn begrafenis."

Marijn denkt dat men er niet over sprak, omdat het trauma daar te groot voor was. "Toen mijn moeder het verhaal hoorde, begreep ze Opa Willem beter. Hij kon soms nors of teruggetrokken zijn, maar nu weet ze dat het kwam omdat hij getraumatiseerd was."

Dat haar overgrootouders niet over de oorlog wilden praten, vindt Marijn jammer. "Ik geloof dat juist door te praten, je zoiets ergs als een oorlog misschien kunt voorkomen. Dat bedoel ik ook met de zin in voordracht: ‘Samen kunnen we ervoor zorgen dat hun offers nooit vergeten worden, en we samen blijven streven naar een wereld vol liefde en vrede.’"

Tekst gaat verder na afbeelding

Geschiedenis doorgeven

Marijn heeft door de voorbereidingen van haar voordracht voor 4 mei haar overgrootouders beter leren kennen. "Tijdens de twee minuten stilte zal ik aan ze denken. Ik ben blij dat ik daarna hun verhaal mag doorgeven."

Dit verhaal is niet het enige wat wordt doorgegeven van generatie op generatie. “Mijn Oma Juul nam veel recepten mee uit Indonesië. Die kookt mijn eigen oma nu voor mij. Mijn tante kan ook goed Indonesisch koken, maar mijn moeder wat minder. Als ik het zelf wil leren moet ik dus even op kookcursus bij mijn oma. Vooral bami en rendang vind ik heel lekker!"

Elkaar begrijpen

Volgens Marijn is het belangrijk dat we zowel over de Tweede Wereldoorlog leren, als over de hedendaagse oorlogen. "Ik vind dat veel jongeren niet goed op de hoogte zijn van wat er nu in de wereld speelt. En dat is erg."

Zo heeft Marijn veel vrienden die zich dagelijks zorgen om de oorlog tussen Hamas-Israël. Het probleem zit volgens haar in het niet naar elkaar willen luisteren "Als we elkaar proberen te begrijpen, zien we pas dat we ruzie moeten voorkomen, voordat het oorlog wordt.”

Marijn benadrukt dat we moeten leren van het verleden. "Wat tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde, kan ook nu gebruiken. Daarom moet je begrijpen waar het fout ging, zodat we nu meer ons best kunnen doen om alle huidige oorlogen op te lossen."