Drie jongeren met beperking over hoe zij relaties en seks ervaren: "Ik kies ervoor om mijn rolstoel te laten zien"

Nynke (34): “Op datingapps laat ik mijn rolstoel zien, dat zorgt helaas voor een stuk minder matches”

Nynke (34) vindt het vervelend dat een handicap* vaak niet als sexy wordt gezien. "Zodra je in dat hokje wordt geplaatst, kan je zogenaamd niks," zegt Nynke. "Maar wij zijn ook gewoon mensen en hebben behoefte aan seks en intimiteit."

Sinds drie jaar heeft Nynke een polyamoreuze relatie. Vanaf haar zestiende is ze samen met haar man en, omdat ze biseksueel is, hebben ze met elkaar besloten dat het tijd was om ook die kant van haarzelf te ontdekken.

Rolstoel laten zien

Ze is actief op verschillende online dating platforms. Nynke heeft een progressieve spierziekte, wat betekent dat haar spierkracht achteruitgaat. Ze zit daardoor in een elektrische rolstoel en krijgt ademhalingsondersteuning. Op haar profiel zorgt ze dat haar rolstoel duidelijk in beeld is.

"Het heeft geen zin om eerst lang te chatten, als iemand mijn rolstoel toch niet ziet zitten," zegt Nynke. "Ik merk dat er op dating-apps veel vooroordelen zijn, waardoor ik gelijk een streepje tegen heb. Mensen staan niet voor mij open, of zien mij niet als 'volledig'. Ik merk dat ik een stuk minder matches krijg, of dat mensen soms betuttelend tegen me praten."

Door de bril van een ander

Dat helpt natuurlijk niet om zekerder te worden van jezelf en je handicap. "Ik zie mezelf door de bril van een ander. Daardoor vind ik het, bijvoorbeeld met daten, weleens lastig om te voelen dat ik er ook mag zijn."

Online heeft ze een leuke vrouw ontmoet, waar ze nu een tijdje mee datet. "Zij zag mij als persoon en niet alleen mijn handicap."

Praten over seks

Vorig jaar werkte Nynke mee aan de documentaire Unlimited Pleasure, over seksualiteit en het lichaam. Hierin deelde ze haar ervaring over het hebben van een beperking, de vooroordelen die hierover bestaan en hoe dit haar seksleven beïnvloedt. Samen met twee anderen vertelt Nynke in de documentaire over de vooroordelen rondom het 'gehandicapte lichaam' en hoe dit invloed heeft op hoe zij seksualiteit en relaties ervaart.

"Mensen moeten niet denken dat ik geen seksuele behoeftes voel omdat ik een beperking heb," zegt Nynke. "Ik moet op seksueel gebied creatiever zijn en meer experimenteren," gaat Nynke verder. Ik heb andere lichaamsdelen ontdekt die ook fijn zijn om aan te raken, en ik gebruik graag seksspeeltjes."

Geen standaard script voor seks

Nynke blijft leren. "Het is niet alsof er één standaard script is voor seks. Ik kan niet zonder hulp in bed komen, dus seks kost iets meer moeite. Ik gebruik hulpmiddelen, zoals mijn tillift, en die zijn goed inzetbaar voor de seks."

Voor Nynke zijn liggende seksstandjes het fijnst. Hier komt veel communicatie bij kijken. "Zo vraag ik bijvoorbeeld of ik in een juiste houding gelegd kan worden," zegt Nynke. "Ik ervaar veel pijn tijdens penetratie. Met mijn man ben ik nog aan het zoeken hoe de seks voor mij het fijnst is zodat ik niet in een stressmodus schiet. Het belangrijkste is dat we van elkaar genieten."

Felicia (24): “Ik kan gewoon genieten van seks, zoals ieder ander.”

Het standaard beeld van seks mag weleens veranderen, vindt Felicia (24). De vaak witte mensen, die voldoen aan het slanke schoonheidsideaal, zijn niet voor iedereen herkenbaar. "Vrouwen hebben mooie borsten en billen, maar een buikje is niet te zien," zegt Felicia. "Net zomin herkenbaar is de seks zelf, waar alles soepel en mooi gaat. Ik accepteer dit 'perfecte plaatje' niet."

Zelf heeft Felicia fibromyalgie, een vorm van reuma, wat veel pijn en vermoeidheid veroorzaakt. Ze werkt en studeert nu niet, omdat haar ziekte te veel in de weg zit. Op haar Instagram en YouTubekanaal vertelt ze over haar leven als jong queer persoon met een chronische ziekte en komen thema's zoals liefde en seks ook aan bod.

Onzichtbare ziekte

Felicia is altijd al open geweest over haar chronische ziekte. "Helaas is mijn fibromyalgie veelal onzichtbaar," zegt ze. "Daarom vertel ik hier duidelijk over op mijn datingprofiel. Als ik dat niet doe, merk ik dat mensen mij anders gaan behandelen of ghosten."

Niet alleen hebben de problemen met daten invloed op haar seksleven, ook speelt onzekerheid een rol. Ze twijfelt soms of ze qua persoonlijkheid wel leuk genoeg is en Felicia merkt dat mensen zich weleens terugtrekken als ze horen over haar ziekte.

Wanneer je lichaam ‘nee’ zegt

Voor Felicia is consent en communiceren tijdens de seks belangrijk. "Sommige standjes, bijvoorbeeld houdingen waarbij mijn heupen wijd moeten, zijn niet handig. Dan krijg ik pijn en kan ik het niet lang volhouden."

Ondanks dat het daten via apps lastig is, laat Felicia zich niet kennen. Ze experimenteert veel in bed, vooral met zichzelf. Felicia: "Ik daag mezelf tijdens het masturberen uit welke seksstandjes voor mij haalbaar zijn, zodat ik de minste pijn ervaar wanneer ik met iemand het bed in duik. Ik kan gewoon genieten van seks, zoals ieder ander. Ik moet alleen wel meer nadenken welke houdingen het fijnst zijn."

Kinky

Felicia gebruikt de pijn die zij door haar chronische ziekte voelt als een kink waar ze opgewonden van wordt. "En dan moet je niet gelijk aan bondage denken," zegt Felicia. "Meer aan spanken of zachtjes bijten. Voor mij is het een afleiding. Zo wordt de pijn gekoppeld met iets fijns en is het draaglijker."

Tim (34): “Ik merk dat mensen een beperking vaak vreemd vinden en een afstand voelen”

"Ik heb lang een ontzettende drang gevoeld om een relatie te krijgen. Dan zou mijn leven pas écht geslaagd zijn. Die gedachte werkte benauwend, want zo makkelijk is het niet om de juiste persoon te vinden."

Tim (34) woont in Arnhem en werkt bij een bedrijf dat zorginstellingen helpt om meer digitale middelen in te zetten. Hij zet zich in om de stad toegankelijker te maken, bijvoorbeeld door het maken van de Inclusiecast Arnhem, een podcast over inclusie en toegankelijkheid in zijn omgeving.

Daten: fysiek versus online

Tim heeft veel datingapps geprobeerd, maar dit leverde weinig matches op. De korte, oppervlakkige indrukken online werken niet. "Ik had vroeger het idee dat veel mensen beter waren dan ik. Waarom zouden ze voor mij kiezen?"

"Als ik dan ging daten, kwam het negatieve beeld van mezelf sneller naar boven," gaat Tim verder. "Als je tindert en er swipet nooit iemand naar rechts, of een date liep uit op niks, ging ik toch mijn beperking de schuld geven. Die negatieve mindset leverde niet veel op, dus ik gebruik nu geen datingapps meer."

Afstand tussen mensen met/zonder beperking

Tim probeerde ook een aantal speeddates, maar daar voelde hij vanwege zijn rolstoel toch wat afstand.

De afstand heeft veel te maken met vooroordelen, want wat de boer niet kent, dat eet ie niet, legt Tim uit. Hij denk dat de afstand komt doordat veel mensen niet gewend zijn aan een beperking.

Tim ziet ook een ander probleem: ‘beperking’ en ‘seksualiteit’ worden vaak niet met elkaar in verband gebracht. "Er zijn genoeg mensen met een beperking die behoefte hebben aan relaties en seks. Ik vind het jammer dat daar nauwelijks over wordt gesproken," aldus Tim.

Je gezien voelen

Tim was een ontevreden single, maar dat ligt nu achter hem. "Ik heb geen relatie of seks, maar dat vind ik niet zo erg," zegt Tim. "Er is zoveel meer dan dat. Wat ik minstens zo waardevol vind, is dat ik mij verbonden en intiem kan voelen met iemand. En, het belangrijkste is dat ik mij gezien voel."

Met vrienden bespreekt hij tegenwoordig de moeilijkheden van het daten en ook op Instagram spreekt hij zich uit. Tim hoopt dat daardoor meer mensen erover durven te praten en het onderwerp uit de taboesfeer komt.

Tim: "Je kunt mensen niet veranderen, ze gaan niet van de een op andere dag openstaan voor een relatie met iemand met een beperking. Maar het zou wel helpen als mensen minder gescheiden leven en elkaar beter begrijpen, zodat het minder vreemd aanvoelt."

*Er wordt veel gediscussieerd over welke term je het beste kunt gebruiken: ‘beperking’ of ‘handicap’? Deze keuze legt de redactie bij de geïnterviewden.