Lisa (28): 'Óf mensen zijn het niet eens met je boodschap óf hoe je die brengt'

Lisa (28), Salim (18) en Nadja (33) kregen alle drie op sociale media online shit over zich heen. Hoe ga je om met een tsunami aan negatieve reacties, framing en 'cancel culture'? 3FM Human sprak drie jongeren over hun ervaringen.

'zo wapen ik mezelf'

Lisa Jansen spreekt zich regelmatig uit over thema's als racisme, validisme en fatshaming. Vervolgens zet ze zich schrap voor de reacties. "Óf mensen zijn het niet eens met je boodschap óf mensen zijn het niet eens met hóe je die boodschap brengt. Daarom denk ik van tevoren goed na over welke reacties ik zou kunnen krijgen, en wat ik daarop kan antwoorden. Zo wapen ik mezelf alvast. Soms kies ik er ook voor om helemaal niet te antwoorden, dat kan natuurlijk altijd nog."

'ga het gesprek aan'

Lisa bundelde haar ervaringen van haar activisme in het boek Laat Je Horen. Daarin legt ze uit hoe je een positief verschil kunt maken in de wereld. Ondanks haar eigen negatieve ervaringen met zich uitspreken over gevoelige thema's, pleit ze ervoor om wel het gesprek met elkaar aan te blijven gaan. Ook online. "Ik ben een groot voorstander van 'calling in' ten opzichte van 'calling out'. Oftewel: spreek elkaar aan op gedrag, maar doe dit niet publiekelijk. Zo ga je het gesprek aan en zorg je voor verbinding."

Lisa zegt dat het belangrijk is dat we vragen naar elkaars intentie. "Benoem wat je ziet en ga er niet met gestrekt been in. Soms is het handig om niet meteen met termen als 'racist!' te gaan strooien, want dan voelen mensen zich aangevallen." Toch is de zachte aanpak ook niet altijd the way to go. "Mensen die gediscrimineerd worden móeten vaak wel iemand publiekelijk aanspreken en het beestje bij de naam noemen, omdat ze anders niet gehoord worden. Ik zie het als een privilege dat ik dat niet altijd hoef te doen."

GEERt WILDERS VOND MIJN ACTIE 'ZIEK'

Nadat Salim El Meriami (18) een Sinterklaasintocht had georganiseerd in zijn buurt, Amsterdam Nieuw-West, werd hij overspoeld met haatreacties en bedreigingen. Zelfs PVV-leider Geert Wilders bemoeide zich ermee. Hij noemde zijn actie 'ziek'.

Salim was een paar jaar geleden enthousiast aan de slag gegaan met het regelen van de Sinterklaasintocht. Hij was te laat begonnen, dus een schimmel en pietenband regelen, ging niet meer. Hij besloot een kameel in te huren en via-via bood een Arabische drumband zich aan om de muziek te verzorgen. "Uiteindelijk kon ik dus toch nog alles doorgaan en ging de intocht van start. Het was een geweldige dag, het was heel druk langs de weg. Mensen kwamen in hun pyjama naar buiten om het te zien. Daar doe je het dan voor, want het was mijn doel om die mensen een leuke dag te bezorgen."

Diezelfde avond werd de sfeer grimmiger. Op sociale media verschenen foto's en video's van de intocht. Mensen reageerden: 'Die jongen moet zo snel mogelijk weg!' en 'Wie heeft hem opgevoed?' Salim haalt zijn schouders op als hij het vertelt. Hij is er vrij nuchter over. "Ik heb Geert Wilders een tweet teruggestuurd. Ik zei: 'Bedankt Geert, dankzij jou heeft Nederland me ontdekt!"

Sindsdien heeft Salim talloze evenementen georganiseerd om voor meer saamhorigheid in zijn buurt te zorgen. Daarvoor werd hij zelfs uitgeroepen tot Amsterdammertje van het Jaar. "Ik weet wat ik waard ben. Daar doen die negatieve reacties niets aan af. Het heeft mij alleen maar gestimuleerd om nog meer leuke dingen te gaan organiseren," lacht Salim.

'dat mag je niet zeggen'

Nadja van Osch (33) doet wat ze doet omdat ze het belangrijk vindt om een ander geluid te laten horen. Ze ziet het zelfs als haar verantwoordelijkheid om dat te doen. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. 'Ga je schamen!' en 'Dat mag je niet zeggen!' schreven mensen toen ze zich voor het eerst kritisch uitliet over een gevoelig thema op Instagram, zoals verplicht vaccineren.

"Er is voor veel mensen en instanties maar één narratief mogelijk en al het andere geluid wordt gecensureerd. Dat vind ik heel heftig. Je krijgt zoveel shaming over je heen als je je ergens over uitspreekt, dat je bijna geen ander geluid meer durft te laten horen." Toch laat ze zich niet stoppen.

'luister naar elkaar'

Onlangs werd Nadja geïnterviewd door een krant en geframed als complot-gekkie. Volgens haar was het een poging om haar te cancelen. "Maar het mooie was: naar aanleiding van dat artikel werd ik juist overstroomd met mooie berichten! Uiteindelijk heeft dat stuk me helemaal niet monddood gemaakt."

"Het is belangrijk om naar elkaars standpunten te blijven luisteren. Zolang er steeds twee groepen tegenover elkaar blijven staan die hun gelijk willen behalen, komen we niet verder. Luister gewoon naar wat de ander te zeggen heeft en wees niet bang om je online ergens over uit te spreken. Zolang je dat maar op een respectvolle manier doet, is het goed. We moeten het gesprek koesteren en van elkaar leren."

Angelique Houtveen sprak met Lisa over haar nieuwe boek Laat je horen en vroeg tips hoe je zelf activist kan zijn:

Geschreven door: Elmay Claassen