Umniya (23) groeide op in armoede, nu helpt ze anderen met haar eigen stichting HEy Y0u

Umniya Nasibdar (23) is opgegroeid in armoede. Samen met haar moeder, zusje en twee broertjes woont ze in Rotterdam. Ondanks alle tegenslagen zet Umniya zich in voor jongeren die in armoede leven met een zelf opgerichte stichting HEy Y0u. We spraken Umniya over haar jeugd, studie en de schaamte rondom armoede doorbreken.

Gewoonte

Umniya groeit op in een gezin met weinig tot geen geld. Al vanaf jongs af aan is het gezin afhankelijk van organisaties voor levensbehoeften. “Ik ben opgegroeid met de voedselbank en de kledingbank. Ik heb nooit iets anders gekend. Zoals het voor de meeste mensen normaal is om brood te halen bij de supermarkt, is het voor mij normaal om eten bij de Voedselbank te halen."

Gedwongen mantelzorger

Al op jonge leeftijd wordt Umniya geconfronteerd met de gezondheidsproblemen van haar moeder. “Mijn moeder is chronisch ziek. Hierdoor kwam het grootste deel van de huishoudelijke verantwoordelijkheden bij mij terecht. Dit is nog steeds het geval. Mijn broertjes en zusje helpen waar ze kunnen, maar ze gaan zelf ook naar school.”

Naast dat de moeder van Umniya ziek is, heeft ook de rest van het gezin last van gezondheidsproblemen. Umniya neemt als oudste kind hierdoor veel taken op zich in het huishouden. “Ik was mantelzorger en scholier. Op de middelbare school had ik moeite met het combineren van school en mijn thuissituatie.”

Sinds 2015 stappen Umniya en haar moeder voortdurend naar de WMO, Wet maatschappelijke ondersteuning. Door de thuissituatie willen ze graag een huishoudelijke hulp, zodat er minder verantwoordelijkheden bij Umniya terechtkomen. Ze kregen continu van de consulent te horen dat het verzoek wordt afgewezen.

Aan het einde van de middelbare school in 2018 stappen ze opnieuw naar de gemeente Rotterdam met dezelfde vraag. Ook dit verzoek wordt afgewezen. “Volgens de adviseur moest ik die taak op me nemen. Ik was inmiddels volwassen, gezond en thuiswonend. Ik moest dat gewoon doen. Ik had niet echt een keuze.”

Vanzelfsprekende verschillen

Umniya merkt al op de basisschool dat haar situatie anders is dan bij haar leeftijdsgenoten. Dingen die voor veel mensen vanzelfsprekend zijn, zijn dat niet voor Umniya. “Als ik werd uitgenodigd voor een verjaardagsfeestje hadden we geen geld om een cadeau te kopen. Dan zei ik dat ik niet kon komen of dat ik een belangrijke afspraak had.”

Bij Umniya thuis was er geen geld voor nieuwe kleding en nieuwe spullen. “Je ziet dan klasgenoten met de nieuwste spelletjes of de nieuwste kleren. Ik was altijd de vreemde eend in de bijt die dat niet had. Ik ben ook nooit op schoolreisje geweest. Dat zorgde ervoor dat veel klasgenoten vragen gingen stellen over waarom ik niet mee was. Ik moest altijd een smoes bedenken.”

Op school werd Umniya gepest om haar situatie. “Het pesten gebeurde veel op de middelbare school. Er werden echt nare dingen geroepen als 'Heeft je moeder weer geshopt bij de prullenbak? Of: moet jij je zo kleden vanwege je religie?' Dat soort opmerkingen deden pijn.”

Er zijn dagen geweest dat Umniya niet naar school kon. “Als we geen brood hadden, dan meldde ik me altijd ziek. Mijn moeder kwam met de oplossing om roti te maken. Dat mocht niet van school, omdat roti volgens hen op een pannenkoek leek. Dat was ongezond en niet eerlijk tegenover andere leerlingen. Doordat we geen brood hadden, moest ik me ziek melden.”

Aanpassen

Door het pesten en belachelijk maken van haar thuissituatie, heeft Umniya zich ook wel eens eenzaam gevoeld. “Het voelde echt voor mij alsof ik de enige was. Ik had weinig vrienden en met de vrienden die ik had, praatten we er niet echt over.”

“Doordat je er niet bij hoort, ga je je ook zo gedragen. Ik had een beetje een houding alsof het me allemaal niet zo boeide. Terwijl ik ook wel eens keer na schooltijd met vrienden wilde afspreken. Maar ik had geen zin om elke keer weer die vriendin te zijn die geen geld had of niet mee at. Het constant uitleggen, daar had ik gewoon geen zin in.”

Aan het eind van de middelbare school heeft Umniya twee vriendinnen die begrip tonen voor haar situatie. “Als we bijvoorbeeld gingen picknicken, werd er rekening gehouden met de plek. Het moest niet te ver zijn voor mij, zodat het bereikbaar was zonder het ov. Van te voren gingen we dan thuis eten maken, waardoor we niks hoefden te kopen.”

Doorzetten

Na de mavo doet Umniya nog twee jaar havo op de middelbare school. Met hakken over de sloot haalt ze haar havo-diploma en gaat ze Creative Business studeren. Maar doordat Umniya mantelzorger én student was, kon ze niet altijd aanwezig zijn bij groepsprojecten. Ze moest zorgen voor haar jongere broertjes en zusje die ook gezondheidsproblemen hebben. Door de chronische ziekte van haar moeder moest ze regelmatig met haar moeder naar het ziekenhuis. Umniya had een dagtaak aan het verzorgen van haar familie en hierdoor was ze niet altijd aanwezig bij haar studie. Door de vele afwezigheid liep ze uiteindelijk een studieachterstand op.

“Toen mijn resultaten op mijn opleiding onder druk kwamen te staan, ging ik weer naar de gemeente Rotterdam voor hulp. Ik kreeg te horen dat ik niet zo moest zeuren. Ik was volwassen en een thuiswonende student. Andere studenten doen ook hun huishouden, huiswerk en boodschappen. Maar mijn situatie is niet hetzelfde als de gemiddelde student.”

Uiteindelijk is Umniya van school gestuurd vanwege haar thuissituatie en de studieachterstand. Ze zou hulp krijgen van professionals, maar dat is niet gebeurd. Ze wilde zich inschrijven bij een nieuwe school, maar dat kon niet door de negatieve studierecommandatie die ze had gekregen van haar vorige school, omdat ze te weinig studiepunten had. Dat hield in dat ze de studie Creative Business nergens anders in Nederland mocht afmaken.

Dit schooljaar is ze toch toegelaten bij een andere school en ze is gemotiveerd om deze opleiding af te maken. “Ik wil graag studeren omdat ik het leuk vind en omdat ik op deze manier vooruit kan in mijn leven. Het is wel irritant dat ik me constant moet bewijzen, maar ik laat me niet tegenhouden.”

Een video op het Youtube-kanaal HEy Y0u.

Break the silence

Nu zet Umniya zich met haar familie al een tijdje in voor armoede. Na de SIRE-campagne waar de familie van Umniya in 2021 aan mee hebben gedaan, merkte Umniya dat de aandacht voor armoede afnam en dat er minder over werd gepraat. “Toen zijn we op het idee gekomen om de stichting HEy Y0u op te richten. We doen verschillende dingen, waaronder de verhalen van mensen in armoede uit de wijk naar buiten brengen. Dit doen we door artikelen op onze website en video's op ons Youtube-kanaal."

Naast de stichting zet Umniya zich ook op andere manieren in voor armoede. Zo organiseert de familie van Umniya events waarbij ze spullen verzamelen. Van kleding tot tweedehands elektronica. Deze spullen worden verdeeld onder hulporganisaties.

Ook werken ze samen met scholen, fondsen en andere organisaties om hun verhaal te vertellen. Ze helpen mee door geld op te halen met de collectebus voor Nationaal Fonds Kinderhulp en doen ze mee met campagnes om armoede onder de aandacht te brengen. “Veel mensen durven niet te zeggen dat ze in armoede leven vanuit schaamte of angst. Wij willen wel de stem zijn voor alle mensen die in armoede leven.”

Het jongste broertje van Umniya, Zakariyya, in de SIRE-campagne.

Onwetendheid

Umniya denkt dat er weinig aandacht is voor armoede, omdat de mensen in Nederland er weinig over weten. “Armoede is een veelkoppig monster. Dat raakt je echt op alle vlakken. Mensen hebben het idee dat armoede niet bestaat in Nederland, omdat het een welvarend land is. Ze willen niet geloven dat er bij gezinnen zoals bij ons geen brood te eten is. Ik moet eerlijk zeggen, we praten over de Nederlandse kansgelijkheid. Die bestaat niet. Als je in armoede leeft, al helemaal niet.”

Geld tekort

Ook tot op de dag van vandaag komt Umniya geld tekort. Aan het eind van de maand houdt ze niks over. “Ik moet mijn zorgverzekering, telefoonabonnement en mijn studie betalen. Ik had eigenlijk geld nodig voor boeken, maar dat heb ik niet. Ik leen zelfs 8,50 euro bij mijn moeder, omdat ik echt geld tekort kom.”

Ondanks dat, zet Umniya zich in haar vrije tijd in als vrijwillig projectleider bij Warm Rotterdam. Hier krijgt ze een vergoeding en andere bijdragen waarmee ze haar studie kan bekostigen.

Volhouden

Umniya wil de jongeren die in armoede leven een advies geven. “Geef niet op. Ik weet dat dat makkelijker klinkt dan dat het daadwerkelijk is. Het wil niet zeggen dat omdat wij in deze situatie leven dat wij minder zijn. Zoek manieren om je eigen weg te bewandelen en laat je nooit tegenhouden.”

Als we allemaal wat meer naar elkaar zouden omkijken, zou er volgens Umniya meer begrip komen voor mensen die in armoede leven. "Soms wordt er vergeten dat we allemaal mensen zijn. Onder elke status is iemand ook een vader, moeder, zus, broer of buurman. Als mensen hun status kunnen loslaten, face to face met elkaar gaan praten en echt proberen te luisteren en te begrijpen, dan zijn we een hele grote stap verder."

Dat kinderen die in armoede opgroeien, later vaak ook in armoede leven blijkt uit onderzoek. Umniya hoopt door haar verhaal te delen dat ze taboes rond armoede doorbreekt en dat mensen zich bewust worden van het probleem. "Geen enkel kind mag dit overkomen. Gezinnen in armoede moeten gehoord worden. Dat hoop ik met de stichting te bereiken."

Voor in de toekomst hoopt Umniya dat de stichting verder uitgroeit tot een groter platform. Daarnaast droomt ze ervan om later in de media te gaan werken. "Na mijn studie wil ik graag bij de televisie gaan werken. In welke rol precies weet ik nog niet, maar tv-content maken rondom maatschappelijke vraagstukken lijkt me super leuk om te doen!"

Umniya Nasibdar is genomineerd voor de Young Impact Awards 2023.