Deze Lowlands-psychiater staat klaar voor iedereen die bad gaat

Een pilletje dat verkeerd valt, of opeens overspoeld worden met paniek en niet weg kunnen tussen de menigte: het is niet altijd feest op festivals. Maar wees niet bang, GGZ-psychiater Jan Willem (44) en zijn team van professionals staan tegenover de ingang van camping vier op Lowlands om jou uit je slechte mindset of trip te halen.

Hé Jan Willem! Je bent al vijftien jaar op festivals, waaronder Lowlands, te vinden. Wat voor mensen komen bij je langs?

"Laat ik beginnen met zeggen dat iedereen die slecht gaat, welkom is. De grootste groep mensen die normaliter langskomen, hebben overmatig drugs- of alcohol gebruikt, wat kan leiden tot mentale klachten zoals, angst, paniek, verwardheid, druk zijn of bewusteloosheid. Maar ook zonder alcohol of drugsgebruik kan je mentale klachten krijgen."

Waarom is het eigenlijk goed om een GGZ-professional paraat te hebben staan op een festival?

"Meerdaagse festivals hebben een aantal ingrediënten die samen het ultieme recept zijn om (voor het eerst) last te krijgen van mentale klachten. Neem bijvoorbeeld uitputting door weinig slaap en hitte, veel sociale prikkels (op het terrein, maar ook op de camping), en weinig persoonlijke ruimte. Opeens slaap je met twintig mensen hutjemutje op twintig vierkante meter.

Tel daarbij het voortdurende achtergrondgeluid op, ook op de camping. Je hebt weinig ruimte om op te laden. Al deze factoren kunnen zónder overmatig alcohol- en drugsgebruik al voor mentale klachten zorgen.

En kijk, Lowlands is met zestigduizend bezoekers plus vijfendertighonderd medewerkers gewoon een klein stadje met allerlei soorten bezoekers. Mensen met psychische klachten komen ook langs, en terecht. Hen moet je als festival zijne ook hulp kunnen bieden."

Als ik bad ga, kan ik jou vinden bij de medische post tegenover de ingang van camping 4 op Lowlands. Wat voor hulp kan je mij bieden?

"Als je bij ons terechtkomt, checken we altijd eerst wat voor persoon je bent. Ben je bijvoorbeeld opeens overprikkeld geraakt, of is er meer aan de hand? Bij ons mag je leeglopen en alles zeggen dat bij je opkomt, of waar je mee zit.

We zullen ook vragen of je al eerder last hebt gehad van psychische klachten en of je een geschiedenis hebt met medicatiegebruik. We hebben allemaal beroepsgeheim dus jouw verhalen zijn veilig en worden niet gecommuniceerd met hulpdiensten, tenzij je dat zelf wil.

Achter de post hebben we ook een kleine huiskamer met zacht sfeerlicht en minder geluid waar je even tot jezelf kunt komen. We kijken samen wat jij nodig hebt: moeten we iemand bellen? Ook maken we afspraken hoe jij verder kunt genieten van Lowlands."

Ik kan mij voorstellen dat sommige mensen het als een drempel ervaren om hulp te zoeken. Hoe zou jij die drempel voor hen willen verlagen?

"Festivalgangers voelen vaak (onbewust) een druk dat ze het vol moeten houden. Anders falen ze. Maar dat is niet zo.

Het is twee jaar geleden dat we een festivalseizoen hadden. Je bent het misschien niet meer gewend om drie dagen non-stop te feesten. Je kunt je eigen grenzen vergeten zijn. Dus als je die overschrijdt en mentaal niet goed gaat, is het helemaal niet erg om langs te komen. Vaak voelen mensen zich al veel beter als ze even hun ei kwijt kunnen."

Welke situaties waar je hulp bij verleende, zijn je het meeste bijgebleven?

"Ik weet nog dat ik een aantal jaar geleden op de derde dag van het festival bezoek kreeg van een groep vrouwen die vertelden dat hun vriendin niet meer uit haar tent durfde te komen.

Ze had geen geschiedenis met mentale klachten, maar ze was zo angstig en huilerig geworden dat ze niks meer kon. Overal om haar heen zaten tenten en ze had het gevoel dat alle gesprekken over haar gingen. Nadat ik haar samen met haar vriendinnen gerust had gesteld is ze uit de tent gekomen, opgehaald en naar huis gegaan."

Gebeurt het vaker dat mensen worden opgehaald om naar huis te gaan?

"Vaker dan je denkt. Als je écht volledige rust nodig hebt, raad ik aan om een nachtje thuis te slapen. Daar is helemaal niks mis mee. En als je je de volgende dag beter voelt, pak je gewoon de draad weer op. Maar dan heb je in ieder geval even kunnen opladen. Zo voorkom je escalatie en je zorgt voor jezelf. Het is echt geen schande om opgehaald te worden door je ouders, ook als je al héél lang volwassen bent. Geloof mij maar: vaak ben je opgelucht dat je die knoop hebt doorgehakt."

Het is fijn om te weten dat mensen altijd bij jullie terecht kunnen als het niet gaat. Heb je ook tips wat ikzelf kan doen als ik bijvoorbeeld tijdens het concert van Stromae tussen alle mensen paniekerig word?

"Vergroot voor jezelf de mogelijkheid om zo snel mogelijk uit een vervelende situatie te stappen. Mensen realiseren zich vaak pas te laat dat ze over hun grens gaan. Ga daarom zoveel mogelijk aan de kant staan, dan kan je makkelijker weglopen.

Zoek overdag al een plekje op waar jij je prettig en veilig voelt. Als het dan teveel wordt, kan je je terugtrekken. Ga bijvoorbeeld naar het water of luxe naar de sauna, die is ook op het terrein te vinden. Zelf vind ik het veldje voor de 3FM-studio altijd een chille plek om uit te rusten.

En als je een koptelefoon of oortjes hebt met noise cancelling, neem die dan vooral mee! Deze apparaten kunnen het achtergrond- en repeterende geluid goed wegfilteren en dan kom je hopelijk sneller tot rust. En doe natuurlijk oordopjes in!"

Heb je ook tips wat ik kan doen als ik zie dat iemand slecht gaat?

"Hou mentaal goed de vinger aan de pols bij je vrienden, en jezelf! Dat kan het simpelst door op random momenten, én als je denkt dat het niet goed gaat, even te vragen of iemand oké is. En als dat allemaal zelf niet werkt, kom dan vooral langs."

Gaat het niet goed? Je vindt de psychische hulpverlening bij de medische post tegenover de ingang van camping 4 of ga naar de dichtstbijzijnde EHBO-post.