Net afgestudeerd? "Ik viel in een gat omdat ik niet wist wat ik wilde doen"

Bijna veertig (39%) van onze volgers op Instagram zegt in een gat te zijn gevallen na het afstuderen, blijkt uit een poll van 3FM HUMAN op Instagram. Maar hoe kom je daaruit? 3FM HUMAN vraagt luisteraars om tips.

Tip van Jip (29): Praat met je vrienden, dan zie je dat je niet de enige bent!

Deze tip had Jip graag zelf willen ontvangen toen hij net was afgestudeerd, nu alweer vijf jaar geleden. "Ik was zo onzeker toen ik net mijn diploma had," vertelt Jip. "Mijn studentenleven was mijn identiteit. Toen ik afstudeerde, voelde het alsof een stukje van mij ophield. Als student heb je een handleiding met criteria hoe je je vakken haalt. Dat heb je helaas niet voor het werkende leven. Dus hoe weet je dan dat je het goed doet?"

Jip viel in een gat na zijn afstuderen. "Allemaal vragen spookten door mijn hoofd. Wie ben ik, nu ik geen student meer ben? Wat ga ik doen? En wat wordt er nu van mij verwacht? Ik had continue last van een gehaast gevoel dat ik verder moest. Maar hoe? Ik had geen idee."

Dag DUO!

Jip begon te solliciteren. "Maar bij elk bedrijf voelde het niet al als 'mijn plek'. Bij de laatste sollicitatie dacht ik: dit moet ‘m zijn. Ik moet geld verdienen, want wat ga ik anders doen? Je kunt niet meer lenen van DUO. De tijden van een studentenbeurs zijn voorbij. Mijn spaargeld was bijna op door het reizen.

Ik had last van financiële stress. Er was geen ruimte in mijn hoofd om na te denken of ik die baan wel écht leuk vond, of het mij zingeving gaf. Ik moffelde die stem weg en accepteerde de baan."

Boekje opendoen

Dus Jip accepteerde de baan, maar het 'afstudeergat' werd niet kleiner. "Ik heb er twee jaar in vastgezeten. Op een avond heb ik het aan vrienden verteld. Zij deden hun boekje ook open en ik bleek niet de enige te zijn. Ik voelde me gesteund en het motiveerde mij om van baan te switchen."

Vond Jip gelijk zijn droombaan? "Nee, joh! Ik heb nog iets van vijf baantjes gehad voordat ik wist wat ik leuk vind: webdesigner zijn. Dat betekent niet dat die andere baantjes voor niks zijn geweest. Ik heb veel geleerd over mezelf. Uiteindelijk kom je er wel, als je maar praat over dat gat en ontdekt wat bij je past. En je baan hoeft niets te maken te hebben met je diploma. Geluk is het belangrijkste."

Tekst gaat verder na afbeelding

Tip van Jamila (26): Gun jezelf een aantal maanden om je studentenleven af te sluiten en te wennen aan het nieuwe volwassen leven.

Jamila is onderzoeker aan het Universitair Medisch Centrum Groningen en vanaf september gaat ze promoveren bij de afdeling kindergeneeskunde. Ze zit daar nu op haar plek, maar dat was de eerste maanden wel anders. Ook al heb je na je afstuderen gelijk een baan, je kunt nog steeds in een gat vallen.

“Misschien is dit heel naïef,” begint Jamila, “maar ik had verwacht dat het leven als werkende volwassen beter zou zijn, dan die van een student. Dat je opeens weet wat je wil doen, wie je bent en wat je kwaliteiten zijn. Omdat dat niet gebeurde, kwam ik in een gat terecht. Dit klinkt heel dramatisch: het voelde in het begin alsof mijn oude leven was opgehouden. Je sluit je super leuke studentenleven af en je weet niet wat je er voor terugkrijgt.

En het brengt een extra druk met zich mee: ik ben afgestudeerd dus blijkbaar moet ik het gelijk kunnen. Ik had dat vertrouwen nog niet."

Nostalgisch naar studentenleven

Jamila kijkt nostalgisch naar haar studentenleven. "Ik mis het vaak. Al mijn vrienden woonden dichtbij. En het studentenleven is goed ingericht. Je komt makkelijk in contact met elkaar en je weet door de vakken die je volgt wat er van je wordt verwacht."

Daarnaast vond Jamila haar studentenleven soms zorgelozer. "Ik kon uitgaan wanneer ik wilde, en de volgende ochtend zelf bepalen wanneer ik ging studeren."

Voordelen werkende leven

Gelukkig ziet Jamila ook veel voordelen in haar werkende leven. "Minder financiële stress is fijn, maar het grootste voordeel is dat ik minder prestatiedruk voel. Ik hoef geen hoge cijfers meer te halen, ik word niet meer ‘getoetst’.

Mijn werk doe ik écht voor mezelf en niet om iets te bewijzen naar anderen. Ik weet nu dat ik mijn papiertje waard ben. Dat geeft mij ook een immens gevoel van vrijheid. Ik ben niet meer gebonden aan een opleiding. Ik kan doen wat ik zelf wil."

Tip van Marieke (22): Omarm het ‘gat’ waar je invalt en grijp de kans om écht te onderzoeken waar je blij van wordt.

Zelf zit Marieke nog middenin het 'afstudeergat'. Nu ze haar diploma in de journalistiek in the pocket heeft, voelt het voor haar alsof ze het allemaal moet waarmaken. En dat gaat nog niet zoals ze had gehoopt... "Ik word keer op keer afgewezen als ik solliciteer. Ik vergelijk mezelf met anderen. Om mij heen zie ik mensen met een duidelijk plan of al werk hebben. Ik vraag me dan weleens af: ben ik zo incapabel?"

Hoe probeert Marieke uit dat gat te komen? "Ondanks dat ik me soms teleurgesteld voel omdat het nog niet wil lukken om een baan te vinden binnen de journalistiek, kan ik nu wel ontdekken wat ik nog meer leuk vindt buiten het vakgebied.

Zo ga ik volgende week werken in een lunchroom, en reageer op vacatures om rondleidingen te geven in musea of om programmeur te worden in een theater. Ik voel wel de vrijheid om te onderzoeken wie ik ben, waar ik blij van wordt en wat mijn kwaliteiten zijn. En als ik iets niet leuk vind, zoek ik iets nieuws."

Afstudeerhandleiding

Uit de poll op onze Instagram blijkt dus dat bijna veertig procent (39%) in een afstudeergat viel na het afstuderen. Hebben we als maatschappij een probleem als zoveel jonge mensen hier last van hebben?

Marieke, Jip en Jamila vinden in ieder geval van wel. De maatschappelijke oplossing ligt volgens hen in begeleiding van het studentenleven naar het ‘volwassen leven’.

"Als je student bent, is alles nog vrijblijvend," legt Marieke uit. "Mijn ouders hielpen mij vaak, bijvoorbeeld met het regelen van een zorgverzekering. En ik kreeg elke maand een financiële bijdrage om rond te komen. Nu zijn alle navelstrengen doorgeknipt en moet ik zelf verantwoordelijkheid nemen, maar dat heb ik niet volledig geleerd."

Jip is het met Marieke eens. "Je wordt op je opleiding niet voorbereid op de beroepspraktijk. Ik ging naar netwerkborrels maar eigenlijk wilde ik gewoon weten hoe je plezier blijft hebben in je werk als je elke dag in de file staat. Of welke maaltijd je makkelijk kunt bereiden als je kapot bent na een werkdag. Ik had graag willen leren hoe je zeker weet dat je baan je genoeg voldoening en zingeving geeft. Dit is de afstudeerhandleiding die ik écht nodig had."